Электронлă вулавăш

«Кăнтăрла çийĕн» тесе!

Ак, илĕп те чăпăрккă,

Кастарап кутна уçса!»

Хĕр йĕме чарăнаймасть,

Хĕр тата хытă йĕрет...

Калăплă çăпатине

Пăрахрĕ те хĕр ашшĕ

Урисем çине тăчĕ.

«Чарăнаймастăн-и-ха эс?!»

Терĕ те чăпăрккине

Пăтаран ярса илчĕ.

Чăпăрккă аврипеле

Шаккаса, ача патне

Çывхарса тата хытă

Пуçларĕ кăшкăрма:

«Чарăн!.. Чарăн!.. Унсăрăн

Паçăрхи пек кастарăп!..»

Кăмака çинчи карчăк

Çак шава чăтаймарĕ.

«Еррипе!.. Пуç çурăлать!..

Ах!.. часрах вилесчĕ!..

Эй асап!..» — терĕ. Хай хĕр

Ашшĕнчен хăранипе

Чарăнчĕ ирĕксĕрех,

Ик çинçе пӳрнине

Çăварне татах хыпрĕ.

Тăлăх пек кĕтессине

Хытăрах хăй çыпçăнчĕ.

Тытăнчĕ кăнтăрлахи

Апата чунтан кĕтме!..

Хĕр ашшĕ чăпăрккине

Чĕнмесĕр çакса хучĕ.

Ахлатса çăпатине

Еррипе ярса илчĕ,

Пĕр сăмах та чĕнмесĕр

Тытăнчĕ каллех тирме...

Саспа кăкăр ачи

Вăранса йĕрсе ячĕ:

Амăшĕ сиксе тăчĕ,

Сăпкана ярса тытса,

Хăй хĕрне вăрçа-вăрçа

Сулламашкăн тытăнчĕ.

«Ня...ня...ня... Çывăракан

Ачана, мур, вăратрĕ!

Чирлесе вилсем часрах!

Пурĕпĕр выçă вилĕн!

Хăвна та канлĕ пулĕ.

Ытлашши пыр та чакĕ!..

Улттăшĕ çапла выçах

Кăшкăрса, йĕрсе вилчĕç!..»

Ку тĕлте хĕр амăшĕ

Ачине сулла-сулла

Тытăнчĕ пĕр аллипе

Ик куçне шăлкалама...

Выçă хĕр куç айĕнчен,

Кĕтесрен тапранмасăр,

Ик çинçе пӳрнине

Çăвартан кăлармасăр,

Йĕрекен амăш çине

Тытăнчĕ пĕрмай пăхма.

Кил хуçийĕ вăрăммăн

Сывласа ячĕ: пуçне

Çĕклемесĕр хăвăртрах

Шак-шак! тытăнчĕ тирме...

Кăкăрти ача йĕрет...

Амăшĕ куçĕсене

Чарăнчĕ шăлкалама.

«Ня...ня...ня... Çăкăр!.. çăкăр!

Халĕ те кун каçиччен

Виç-тăватă хут çиен!

Ав, эпир аçупала

Ирпе каç анчах тутă!..

Ня...ня...ня... Халĕ те

Вырмалла пачăшкăран

Илнĕ вунă пăт тырра

Час çисе пĕтертĕмĕр!

Сĕтелти çур çăкăртан

Ытлашши пĕрчĕ те çук...

Ня...ня...ня... Ку мĕн тата

Сулласан та çывăрмасть?!

Ĕçлеме вăхăт памасть?

Çак пире пĕтерсессĕн,

Çын валли тĕртесшĕнччĕ...

Кил, эппин, кăшт çитерем!

Пĕр вăрансассăн вара

Çывăрттарасси асап!..

Ай-уй!.. Мĕскĕнĕн епле

Çиесси хытă килнĕ!

Пĕчĕкçĕ аллисемпе

Чĕччĕме ярса тытрĕ.

Васкаса, чĕтресе

Çăварне часрах хыпрĕ!..

 

Эх, ку çук пурăнăçĕ!

Çак вăрăм кун хушшинче

Çирĕм хут ĕмет пулĕ.

Çапах та тăранаймасть!..

Хăр-типĕ çăкăр çисе,

Какăрăм типсе ларчĕ...

Парăттăм ĕмчĕк туса —

Çук укçа сахăр илме!..»

Арăмĕн сăмахĕсем

Кил хуçийĕн чĕрине

Çĕçĕ пек хырнă пулас,

Чăтаймасăр вăрăммăн

Сывласа тата ярса,

Арăмне часрах пӳлчĕ:

«Мĕн тума пултарăпăр?!

Çĕр сахал, çук тырруна

Куланай пама сутан,

Нумайрах акас тесен,

Çĕр илме пĕр пус та çук...

Ĕçлесе укçа тăвас —

Ĕç ăçтан тупма çӳрен?

Кĕркунне, ав, хулана

Ĕçлеме кайрăмăр та,

Каялла таврăнтăмăр —

Вунă пус ахаль пĕтрĕ...

Тырă турттарма пĕри

Тытасшăнччĕ те... лашу

Хăйне те чух сĕтĕрет.

Лашупа турттарма мар,

Тырруна та акаймăн...

Пуяна, ак, çăпата

Ик мăшăр кунне тăвап,

Мăшăрне икĕ пуса —

Çакăн пек ĕç хăш чухне

Тупăнать... анчах унпа

Нушуна тӳрлетеймĕн...

Салтакран Петĕр килсен,

Сывлăш çавăрăпăр-и?..

Ах-ах-ах!.. Чăтас пулать:

Çак асапсене курма

Турă çырнă-тăр пире!»

Эй, мĕскĕн хура халăх!

Çывăрмасăр, тар сапса

Ӳстернĕ тыррупала,

Шăммăна-шакка ватса

Кăшт тупнă укçупала

Ыттисем пурăнаççĕ,

Ху выçă ларнă чухне

Çурт тулли хăна пухса

Ĕçкĕ-çикĕ тăваççĕ,

Тĕттĕмрен кăлармаççĕ.

Эс вара: «Асап курма

Турă хушнă-тăр», — тетĕн.

Çынпала çынна турă

Нихăçан та уйăрман.

Пурне те тăмран тунă,

Пĕр пек чун вĕрсе кӳртнĕ:

Çак çĕре пултарсассăн,

Пур çын аллине панă;

Пур çынна та тарласа

Ĕçлесе çиме хушнă.

Халĕ те вăл çумăрне,

Çак хĕвелĕн çуттине

Пуянни-çукки çине,

Пĕр тиркемесĕр ярать.

Çук, мĕскĕн хура халăх.

Турă мар çынна тиркет,

Эс асаплă пурăнни

Çынсенченех вăл килет!

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн