Электронлă вулавăш

Вăййăн техĕмĕ пĕтрĕ пулин те, ĕçчен мечĕк çав-çавах хаваслă, çав-çавах ĕрĕхесшĕн. Такам ури çумне хыттăн пырса çапăнчĕ те çӳлелле пуля пекех шăхăрттарса хăпарса кайрĕ.

Кăмăлне нихăçан тĕксĕмлетмен мечĕк улăхрĕ-улăхрĕ те чарăнчĕ, каялла анма пуçларĕ. Шăп та шай хăнасен хапхи умне анать. Кунта пирĕннисем çукпа пĕрех, иккĕн-виççĕн çех. Вĕсем те йăлăхтарса çитернĕ сарăпсăр çаврашка çине ӳркенсе кăна пахкалаççĕ. Тăраннă, ара, чупса тăраннă.

Мечĕк анса çитнĕпе пĕрех ĕнтĕ. Кĕçех вăл çĕр çумне çапăнмалла. Сехĕрленнĕ вратарь, ăна тытса илес тесе, хапхинчен вăркăнса тухать, унтан сикет, кушак пекех вирлĕн сикет, анчах тытаймасть, хăйсен футболисчĕпе çапăнать те тăлланса ӳкет.

Вратарь выртать, хапха пушах. Çакна курнă пирĕн тăххăрмĕш номер, ирĕксĕррĕн пулин те, мечĕк енне сулăнать. Тапас тесе те мар пулас ĕнтĕ, ахаль тăрасран çеç. Апла пулин те, хăнасен защитникĕсем хăранă. Вĕсем хыпалансах лешĕн çулне пӳлме васкаççĕ. Пурте пĕр харăс.

Пуринчен ытла тĕп защитникĕ хастар вĕсен. Вăл мечĕке илет те тарма пикенет. Енчен еннелле пăркалана-пăркалана, ултавлă хăтланусем тăва-тăва. Пирĕн нападающи юлмасть-ха, хыçĕнченех лĕпсĕртетет. Аптăранă защитник, кунашкал тарса хăтăлаяс çуккине туйса, хăй урлă тапма шут тытать. Шутланипе кăна мар, тапать. Тапать те... Ĕненетĕрни, çук-и те — пĕлместĕп, анчах мечĕк площадка варринелле каяс выранне, ураран касăлса, хапхана кĕрсе те выртать. Хăйсен хапхине. Гол!.. Ак мĕнле пăтăрмах сиксе тухма пултарать иккен футболра тепĕр чух. Çакă вăл, асăрхăр, вăйă пĕтесси çур минут юлсан пулса иртрĕ, пĕтĕмпе те çур минут çеç...

Эх, пĕлесчĕ сирĕн, мĕн тумарĕ-ши те мĕн хăтланмарĕ-ши çав самантра стадион?! Сикет, ташлать, юрлать... Ши! те ши! сасăсен вара вĕçĕ çук. Пурте шăхăраççĕ. Хăшĕ ик пӳрнине кăна хыпнă, теприсем — тăваттăшпех. Çăварĕсене чышкисемпе пăкăласа лартнисем те пурччĕ пулас. Çĕнтерӳ-çке-ха! Хамăр команда çĕнтерĕвĕ!

Кун пек чух пĕр чышкуна çеç мар, иккĕшпех тултарса лартсан та ытла пулмĕ. Маттур, «Хĕлхем», маттур! Пултаратăн!

Ну, эпĕ паян мĕншĕн çак териех савăнăçлине чухларăр-и ĕнтĕ? Чухларăр пулсан — лайăх. Малашне вара манпа пĕли-пĕлми пуçăрпа тек тавлашнă ан пулăр. Ăнлантăр-и?

Стадионран... Чим-ха, мĕнле тухса кайрăм-ха эпĕ унтан? Те утсахчĕ ĕнтĕ, те... Вăт вĕт, шеремет, астумастăп. Çапса пăрах, ара, тавçăрса илейместĕп. Çынсем пуррине пурччĕ-ха, нумаййăнахчĕ. Хĕсе-хĕсе лартаççĕ, пăчăрта-пăчăрта хураççĕ... Пуринчен ытла, ак шӳт, ак кăсăк, урасем çĕре перĕннипе перĕнменни асра юлман... Çук çав, çуках пулĕ, сывлăшпах ярăнса тухса кайрăм пулмалла эпĕ унтан.

Каярах мана тăн пырса кĕнĕ. Кĕчĕ-ха, ара, кĕчĕ, лайăхах астăватăп кăна. Урамра тăратăп иккен эпĕ. Стадион патĕнчи тăхăр хутлă çурт таврашĕнче. Хам ăçтине тавçăрса илтĕм те вĕçтере патăм. Ниçталла пăхми ыткăнатăп. Манăн часрах общежитие çитмелле, çак савăнăçлă хыпара хăвăртрах юлташсене каласа памалла. Пур-ха унта пирĕн хăш та пĕр... Интересленмеççĕ, ара, нимĕнле спортпа та интересленмеççĕ. Эпĕ çавсем хушшинче агитациллĕ-массăллă ĕç илсе пыратăп. Пĕр кун сиктерми. Паян та калаçу пулмалла манăн, пысăк калаçу. Вĕçетĕп, вĕçетĕп, çунатсăрах ярăнатăп!..

— Кирюха! Эй, кирюха!.. Мĕн çил пек ыткăнатăн, тăхта ĕнтĕ пăртак.

Чарăннăскер, ним ăнланаймасăр йĕри-тавралла пăхса илетĕп. Электроаппаратура завочĕ тĕлне çитнĕ-мĕн эпĕ. Тĕрĕсрех, ăна хирĕçри гастроном умне. Унта иккĕн тăраççĕ. Иккĕшĕ те хĕп-хĕрлĕ хĕрнĕ.

— Стадионран пулас? Хамăр та çавăнтанах. Ну, мĕнле, çĕнтерĕве паллă тăватпăр-и пăртак? Эпир кăштшар хыврамăр та-ха, çитеймерĕ пек...

Кĕтмен çĕртен пулче ку сĕнӳ. Çавăнпа эпĕ хам сисмесĕрех пăлханса, арпашăнса кайрăм:

— Мĕн-ха вăл... çĕнтерӳ-ха... тĕрĕс-ха...

— Ан хăра эс, пирĕн хамăрлăх пур. Санăн тата пĕтĕмпе те тенкĕ çурă çех хушмалла.

Хăрама эпĕ хăрамастăп-ха. Тенкĕ çурри те шел мар маншăн. Анчах ĕçсех кайман эп халиччен.

— Мĕнле савăнăçлă кун та паян! Е эсĕ «Хĕлхем» çĕнтерĕвĕпе кăмăлсăр-и?

Ха ĕнтĕ, пăх ĕнтĕ, мĕн сӳпĕлтетеççĕ çаксем? «Хĕлхем» çĕнтерĕвĕпе кăмăлсăр...» Кулаççĕ, куçкĕретĕнех кулаççĕ. Пĕлессĕр килет-тĕк, эпĕ уншăн тенкĕ çурă кăна мар, виççĕшпех кăларса хума та хатĕр!.. Чăнах та, ара, пурте палăртаççĕ пулсан, манăн мĕншĕн юлас-ха? Çынран кая-и-мĕн эпĕ? Мĕншĕн палăртас мар? Халăх савăнăçĕ — ман савăнăç, ман савăнăç — халăх савăнăçĕ.

Çур литра илтĕмĕр хайхисем. Виçсĕмĕр те пĕрле, пĕр черете тăрсах. Магазин хыçне йăпшăнтăмар та ăна лайăх кăна майларăмăр. Çыртмаллисĕр-мĕнсĕрех. Эпĕ нумаях ĕçмерĕм. Спортсмен тетĕп-çке-ха. Ăна унашкалпа ытла ашкăнма юрамасть. Хушмаççĕ. Правилăра, рамкăра пулмалла ун яланах. Лешсем ăна-кăна пăхмарĕç, чăп-тулли стакана ӳпĕнтерчĕç те ним çӳçенмиех хыпса çăтрĕç. Стаканĕ те хăйсенех. Пĕлеççĕ йĕркине, шельмăсем, унсăр çӳремеççĕ...

Савăнăçĕ хамăн капла та тулса тăкăнатчĕ те, çĕр грамм хыççăн вăл пушшех те ӳссе кайрĕ. Тата хăпарать-ха. Ăнса пулнă тулă чусти пекех. Пăчăр-пăчăр туса çĕкленет. Шĕвекĕ пĕçертет шалта, ну пĕçертет те! Ыррăн-ыррăн, кассăн-кассăн... Шăнса таврăннă хыççăн мунча лавки çине хăпарса ларнă чухнехи евĕрех.

Калаçас килет хамăн, вилес пекех калаçас килет. Анчах никампа пуплеме çук. Çӳреме çыннисем çӳреççĕ-ха, урам тулли утаççĕ. Май та каяççĕ, хирĕç те килеççĕ. Хăйсем вара «Хĕлхемĕн» паянхи çитĕнĕвĕ пирки пĕр сăмах та шарламаççĕ. Сайра хутра ятне асăнĕçин хуть! Çук, вăл та çук. Пулаççĕ вĕт çут тĕнчере çавнашкал çынсем. Эх!..

Э, тепĕр тесен, вĕсемпе. Калаçĕçин, калаçмĕçин... Общежитире мана çапах та агитатор, теççĕ-çке-ха. Анчах кама каласа памалла та чи малтан камран пуçламалла?..

Пулчĕ, пулчĕ, пăрăнăр, çул парăр, хăй килет! Нэля, манăн Нэлечка, Нэльăм... Курăр, епле йăрăс вăл! Хурăн пекех мар-и, çамрăк хурăн. Урисем тата, тулли те чăп-чăмăр урисем?! Пăртак авăнчăкрах вĕсем. Илемлĕ авăнчак. Ну, шăп та шай хальхи модăпа çĕлекен шĕвĕр пуçлă шур туфли тăхăнмалли урасем. Вĕсене, калăн, çавăншăн, ятарласа çав туфлие тăхăнма шăратса хывнă. Пĕр çавăншăн çеç!

Чим-ха, халь мĕнпе-ши вăл? Çавсемпех-иç, çӳллĕ кĕлеллĕ çав шурă туфлийĕсемпех! Ак телей!.. Ну, эпĕ сана, Нэля, кун пек кăна мар-ха, хамăн чи савнă, чи юратнă Нэлечка, çакăншан çитнĕ-çитменех ыталаса илетĕп акă. Никамра вăтанмасăр. Хыттăн мар, паллах — çемçен. Ачашшăн-ачашшăн...

Килет, ан чăрмантарăр, ан кансĕрлĕр, ман Нэльăмçăм килет! Тӳрех, шăп та шай хама тĕллесе. Шур туфлийĕсен шĕп-шĕвĕр пăтисемпе чаклаттарса çывхарать вăл. Васкаса çывхарать. Илтме эпĕ вĕсен сассине халлĕхе илтместĕп-ха, туйма вара пит лайăх туятăп.

Пирĕн хушă инçе мар ĕнтĕ, эпир пĕр-пĕрин патне çитсе пыратпăр. Нэлечка, манăн Нэля, «Хĕлхем» çĕнтерессе пĕлсех, ахăр, паян нихçанхинчен те капăртарах тумланнă. Капăшка çырă çӳçне сенкер лентăпа пухса çыхнă, çине пурçăн платье тăхăннă. Илемлĕн çатăрланă. Кĕлетки те вĕт еплерех! Ун пеккине, хулипе шырăр, тӳрех калатăп, тупаймастăр. Çук, тупаймастăр.

Нэлечка çывăхрах ĕнтĕ, умрах. Хăй малтан чĕнтĕр-ши е хамăн чĕнес-ши?.. Хамăннах чĕнес. Малтан сăмах пуçарттарса, мĕншĕн асап кăтартас-ха ăна? Хĕрпе унашкал чĕресĕр пулма юрамасть. Çинчен, вăл вăтанать те пулĕ-ха...

Нэлечка, мана асăрхарĕ пулмалла та, кулать. Хĕвел пекех ялкăшать. Кулли вара хăйĕн — кулă та!

Эпĕ те кулатăп. Хам савние, хам хĕвелĕме хирĕç пăхса кулатăп эпĕ. Юратса пăхса. Ун умĕнче, çак чи капăр та чи хитре чечек умĕнче, епле чăтăн-ха, ара, ирĕлмесĕр? Чăтаймастăп, ирĕлетĕп. Пыл пек, сар çу пек ирĕлетĕп...

Эпир пĕр-пĕрне халь-халь перĕнмелле. Çук, çапăнмалла мар, — унашкал айванла юрамасть, — сĕртĕнмелле çех. Ыррăн сĕртĕнмелле, ачашшăн. Ак ыталанса илетпĕр, ак... Юратакан чĕресем-çке-ха, юратакан чĕресем. Вĕсем, хăвăрах пĕлетĕр ĕнтĕ, пĕр-пĕрне таçтанах асăрхаççĕ, сăмахсăрах ăнланаççĕ. Ну, кил, чунăм-хĕвелĕм, кил, чĕкеçĕм, хавăртрах çакăн мăйран. Ан вăтан, ан туртăн, тӳрех чик. Ну!..

Э, мур пуçĕ, эпĕ чухлайман та, эсĕ урăхла выляма шут тытнă иккен. Тĕрĕс те, ара! Питĕ тĕрĕс. Курмăш пуланçи ту та, çапла, иртсе кай... Ак çакнашкал... Çав тери лайăх, çав тери шеп пулса тухрĕ! Калама çук чаплă! Халĕ ĕнтĕ çаврăн. Кулса кăтартма ан ман, юрать-и?

Анчах, чим-ха, мĕн тамаши ку? Вăл мана асăрхайман-иç! Каять ав, çаврăнса пăхмасăр каять. Хăлаçлать кăна. Кĕçех çынсем хушшине кĕрсе çухалмалла, кĕçех куçран çĕтмелле. Темиçе утăмранах. Çук, аякка яма юрамасть. Шыраса çӳресе супĕ, çаплах тупаймĕ.

— Нэля...

Хăй ятне илтсе, манăн шур туфлиллĕ хурăнăм унăн-кунăн пăхкаласа илет. Утма чарăнмасть-ха, çаплах васкаса утать. Малта чĕнеççĕ, тет, пулас.

— Нэля!

Хальхинче тăпах чарăнать. Ку кăна та мар, çаврăнсах тăрать. Йăрăсскер, каçăрскер, савнийĕ хай патне пырасса кĕтет вăл. Çитессе сунмасăр, чăтаймасăр кĕтет. Ну, камăн кăмăл пур, пăхăр ĕнтĕ, курăр, савăнăр ман юратупа!

— Стадион патне марччĕ пулĕ те, Нэлечка?..

— Стадион?.. Э, ара çав, çавăнталлаччĕ. Эсĕ унтан пулас ĕнтĕ? Туятăп, туятăп, футбола пĕтĕм чунупа парăннине лайăх чухлатăп. — Кулса илет. Кулли вара хăйĕн çупăрлать-ачашлать те, лăпкать-вĕтелет те. Чĕпĕтсе çунтаракан кулă.

— Ну «Хĕлхем» вылярĕ те паян!.. Çав тери вăйлă вылярĕ, нихçанхинчен те вăйлăрах!

— Вылярĕ пулсан, лайăх вара, Çакна пĕлтересшĕнччĕ-и эсĕ мана?— ыйтать ăшшăн пăхса. — Хыпарланашăн тавтапуç. — Пуçне тайсах илет. — Каласа пĕтрĕ пулсан, кайтарам-ха. Васкамалла-ха ман.

«Каласа пĕтрĕ пулсан», тет-ха. Шӳтлетĕн эсĕ, Нэля. Пуплемесĕрех епле каланса пĕттĕр ĕнтĕ вăл? Пĕлессӳ килет-тĕк, талăкĕ-талăкĕпе чарăнмасăр юмахласа ларсан та калаçса пĕтес çук манăн. Пĕлетĕн-и, пĕтмест...

— Сывă пулсам эппин, футболист.

Э? Мĕн? «Сывă пулсам»?.. Çук, çук, ун пек мар, ун пек мар! Чим-ха, чим!..

— Нэля... Нэлечка... Эпĕ мĕн-ха... калаймарăм-ха... Ху пĕлен ĕнтĕ, ара, çапла вĕт?.. Çавăнпа та эпир... мĕнле калас... мĕнсем мар... ютсем мар... Тĕрĕс вĕт?.. Апла пулсан, пирĕн ăна ним вăраха ямасăр, тĕплĕн виçсе, шутласа, çиме... çиле... тьфу, чĕлхӳне-масарна... çине... çине тăрса сӳтсе явмалла...

— Йĕкĕт! Каласан, хавăртрах каласам сăмахна, вăрах ан тыт пире. Эпир чăннипех те васкатпăр.

«Пире»?.. «Эпир»?.. Кама вăл — «пире»? Камсем вĕсем — «эпир»? Пир-р-ре...

— Часрах, часрах вĕçлекеле. Сеанс пуçланма тата пурĕ те çур сехет çеç юлнă. Унччен-ха пирĕн билетсем илмелле.

Эпĕ куçа уçарах пăхатăп та ăнтан каятăп: ман умра хĕр мар, каччă тăра парать! Чан-чăн каччă. Кĕреш хапаллăскер, куçлăхпа. Куçлăхĕ вара хăйĕн йăлтăр-ялтăр çуталать. Ман ума вăл çĕр айĕнчен шăтса тухнă пекех ӳссе тăчĕ.

— Васкарах, васкарах эс. Эпир хыпаланнине хăвах куратăн-çке...

Эпĕ тăнă та хытнă. Юпа пекех хытнă. Сăмах калас теп — каланмасть, чĕлхене шыратăп — тупаймастăп. Е çăвартан пачах тухса ӳкне вăл, е таçта шала анса кайнă...

— Мĕн çухрăма тăнă эсĕ, кил кунтарах. Вăрттăн япалана çывăхран каласан лайăх. Çинчен-ха, унта хитре чечексенех таптатăн, авă.

Эпĕ тин хам ăçта тăнине туйса илетĕп. Илемлĕ газонах çăрса тăратăп-мĕн. Ним шелсĕр çăратăп. Ура айĕнчи чечексем хăшĕ ваннă, хăшĕ аманнă. Ку мана пушшех те çиллентерсе ячĕ.

— Эх!.. — çат! çатлатаьь çĕр çине пирус. Ăна мана çĕнтерĕве пĕрле çунă «болельщиксем» панăччĕ. Туртма эпĕ туртмастăп, анчах хистесе сĕннĕ япалана илмесĕр тăма пултараймарăм. Хытă çапнипе пирус пĕр çĕре çатлатать те тепĕр çĕре сиксе ӳкет. Унта та ик-виç хутчен çатăлтатса илет.

— О, ку тата та киревсĕртерех вара. Чечеке таптанипе кăна мар, урама та çӳпелеме пуçларăн эсĕ. Эпĕ кунашкалпа килĕшме пултараймастăп. Пирусу тĕпне ил те ав çав урнăна кайса хур. Ав çав урнăна, куратăн-и? Чăннипе каласан, йĕкĕт, çитĕннĕ çынна кун пек ачалла хăтланни вырăнсăр.

Каччă сăмахĕсене, туйрăм-ха, лăпкăнах каларĕ. Сассине ним хăпартмасăр, ӳстермесĕр. Апла пулин те, маншăн вĕсем вут çине бензин сапна пекех пулчĕç.

— Таса хулара пурăнассу килет-тĕк, тыт та ав Ленинграда кай. Унта культурăллă, теççĕ. Кунта Ленинград мар, Шупашкар.

— Ленинград мĕнле хула иккенне эпĕ такамсăрах лайăх пĕлетĕп, хам çавăнта çуралса ӳснĕ. Вăл чăн та таса. Анчах Шупашкар мĕншĕн унран кая пулмалла? Е вăл ун пек таса пулма пултараймасть-и? Тирпейлĕхе ăна çӳлтен антарса памаççĕ пулас, çынсем хăйсем тăваççĕ пулмалла. Сан шутупа мĕнле пек?

— «Сан шутупа...» — парăнмастăп-ха çаплах. Ара, вăл сана, интеллигентлă çыннах, тытăнса ăс вĕрентет те, епле кӳренмĕн-ха?! —Эсĕ кăна ăслă ĕнтĕ, — тротуар варринелле тухнă май пăхатăп лешĕн çине çилĕпе.

— Тахçанах çапла кирлĕ те. Йĕркеллĕ çынсем нихăçан та газон тăрăх çӳремеççĕ, вĕсемшĕн ятарласа туса панă çул та çителĕклĕ... Хăвпа пĕрле пирусу тĕпне илсе тухма та ан ман.

— Тасалăх сана ытларах кирлĕ пулсан, тыт та ху ил, — кăшкăрнă пекех тавăратăп хыттăн.

— Çук, тăванăм. Тарçăсем тахçанах пĕтнĕ. Хăв çӳппӳ-çаппуна хăвах пухатăн.

— Пухмастăп!

— Пухатăн. Унсăрăн намăс пулать.

— Пулин...

— Эсĕ нумайччен кĕрĕштерсе тăрасшăн-и-ха çапла? А ну, халех çаврăнса илнĕ пул! — Куна куçлăхĕ мар, Нэли калать. Вăл, чышкисене чăмăртанăскер, хам умах пырса тăнă. Çилĕллĕн таплатса çитсе тăчĕ. Сăнĕ хăйĕн шурса кăвакарнă, куçхаршисем пĕреннĕ. — Халех илнĕ пултăр! — Унтан куçран пăхрĕ те: — А-ă, путсĕр, эрех кӳпсе тултарнă тата хăй, — терĕ, тĕлĕннĕн, тăстарарах. — Кайăп та, ак, милицие пĕлтерĕп, вара тăн кĕрĕ... Хăвăртрах илкеле! Çула май çав хут таткине те тытса тух. Ăна та сан йышшиех пăрахнă.

Итлемех тиврĕ. Унсăрăн çиет, чĕрĕллех çиет.

— Эх, спортсмен. Эпĕ сана урăхларах çын пулĕ тесеччĕ те, эсĕ иккен... Пирус тĕпĕ çех иккен эсĕ. — Мăнаçлăн каçăрăлса çаврăнчĕ те:— Кайрăмăр, — çавăтрĕ каччине хулĕнчен. — Çавăнпа аппаланса вăхăта капла та нумай сая ятăмăр. — Унтан лешĕн ыйтуне хирĕç пулас: — Пĕр стройкăра ĕçлетпĕр эпир унпа, ахаль пулсан пĕлес те çукчĕ, — терĕ хыттăнах. Çакна хам çеç мар, ытти иртен-çӳренсем те илтрĕç пулмалла.

Эпĕ вĕсем кайнине çăвара карса пăхса юлтăм. Ирĕксĕрех карăлчĕ вăл. Мĕн тăвăн ĕнтĕ, ара, урăхла май çук-çке-ха...

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн