Электронлă вулавăш

— Хамăн та çаплахчĕ, халĕ пĕлсе çитрĕм.

— Киносенче кăтартаççĕ вара, ой, нăйкăшаççĕ хĕрарăмсем. Мĕн тесе нăйкăшаççĕ-ши? Пăхма та намăс та, пăхатăп хăш чухне. Çĕрле, старик хăрлаттарнине чăтаймасăр зала кайса выртатăп та, çывăрса кайиччен телевизор яратăп. Тем те кăтартаççĕ, тĕлĕнетĕп вара. Хамăр килте çук чухне çав япалана ачасем те курма пултараççĕ вĕт. Хăрушă, телевизор ачасемпе çамрăксене япăха вĕрентет, пире те тĕлĕнтерет, тарăхтарать тесен те тĕрĕсрех пулать.

— Кино тенĕрен, çавăн пек киносене стариксемпе карчăксем пăхма юратаççĕ тет. Вĕсем те çĕрле çывăрайманнипе аптăраççĕ-çке-ха. Çара пакка, айлĕ-çийлĕ ахăрашса çухăракан хĕрарăмсемпе мĕкĕрекен арçынсене курса ятлаçсах каяççĕ тет. Çав япала çитмĕл урлă каçнă ватăсене те тивĕртет пулсан, чун тени чăнах та ватăлмасть пулмалла. Пирĕн хĕрсем тем те пĕлеççĕ, кăнтăрлахи апата ларсан, апатне пирĕн пурте килтен илсе пыраççĕ, çисе пĕтерсен, хаçатсене пăхса тухатпăр, анекдотсем вулатпăр, кам мĕн курни-илтнине каласа парать. Кулатпăр вара, тепĕр чухне хырăм хытичченех ахăлтататпăр.

— Пирĕн ун пек мар, пурте буфета çӳреççĕ.

— Сирĕн шалу пысăкрах. Ун пек киносем пĕрисене вăрçтараççĕ, теприсене пулăшаççĕ, юратма вĕрентеççĕ. Хăшĕсем иртĕхсех каяççĕ. А мĕн? Вĕсем пултараççĕ, эпир вĕсенчен мĕнпе кая теççĕ пуль.

— Кино вăл кино... Е чăнласах юратаççĕ, çавăнпа нăйкăшаççĕ, е выляççĕ, ятарласа нăйкăшаççĕ, артистсен вылямалла.

— Пĕринпе, тепринпе, пуринпе те нăйкăшать. Харăссăн виç-тăват арçына юратма пулать-и вара?

— Хăнăхса çитнĕ, е ăна çутçанталăк çапла çуратса янă, ясар. Кам пĕлет, арçыннисем питĕ пултаруллă йăпатма пĕлеççĕ пуль.

— Ясар теме те пулать, ман шутпа, тĕрĕсрех, аскăн тес пулать. Аскăн вăл, такампа та асса пурăнакан хĕрарăм-и, арçын-и, аскăн.

— Астарса ямасăр никам та асса каяймасть. Астарма пĕлес пулать, астарма вĕренес пулать. Ясарланса асса илни организăма питĕ кирлĕ теççĕ. Арçынсăр хĕрарăм чăкраш, усал. Врачсем чирлĕ хĕрарăмсене арçын тупма ытахальтен сĕнмеççĕ ĕнтĕ. Сан пĕрре те пулин нăйкăшса курмалла.

— Пит кирлĕ пуль.

— Кирлĕ мар пулнă пулсан ку сăмаха пуçарас çук-ха, хăвна ху ан хирĕçле. Сан хырăм айĕ хытса ларнă, çемçетес пулать. Мĕн ална сулатăн? Сулмасăр та паллă, кинора курни сана та тивнĕ.

— Кай-ха, тем çинчен калаçатпăр. Эс манран кулатăн пуль.

— Хама аса илсе кулатăп, ман та пулнă ун пек тапхăр. Халь аптрамастăп. Ан кулян, сан та лайăх пулать. Калам-ха сана. Эпĕ те нăйкăшатăп, ачасем килте çук чухне лайăхах нăйкăшатăп.

— Чăнах та-и? Упăшкупа-и?

— Упăшкапа, тĕрĕссипе — савнипе, ĕмĕтрипе.

— Каллех тем лапăртатать. Ĕмĕтри ĕмĕтре вăл, ăна мĕнле юратан?

— Ăна юратма питĕ çăмăл.

— Мĕнле? Кам вара вăл сан ĕмĕтри?

— Ăна мансăр пуçне никамăн та пĕлме кирлĕ мар.

— Юрĕ. Мĕнле юрататăн?

— Упăшка ятлаçнă, хурланă чухне пĕр сăмах та чĕнместĕп. Хуть те мĕн калатăр, хăлхана чикместĕп. Мана пĕртен-пĕр шухăш йăпатать. Эпĕ пĕлетĕп — мана вăл юратать.

— Упăшку-и?

— Ĕмĕтри.

— Ячĕ пур-и ун, ĕмĕтрин?

— Хăй те пур, ячĕ те пур, çемйи те пур. Вăл манăн ĕлĕкхи савни.

— Шутларăм çав.

— Айван пулнă çамрăк чух. Хĕрсем мана: «Сан иккĕшĕ те лайăх каччă, хăшне суйлатăн?» — тесен: «Хăшĕ маларах качча чĕнет, çавăн мăшăрĕ пулатăп», — теттĕм. Пулчĕ... Хĕр чысне упăшкана панă, каярах юлса пынине мĕн парас? Вăл иккен мана качча илес пирки ашшĕ-амăшĕпе сӳтсе явнă, канашланă, туй вăхăтне палăртнă. Вăл эпĕ ăна качча тухасса шаннă. Темшĕн-çке мана хăй шухăшне маларах, пĕр эрне маларах пĕлтермен. Вăл яла кайнă кунхине, каçпала ку тĕпĕртетсе çитрĕ, уçăлма тухрăмăр. «Аттепе аннене сюрприз тăватпăр, атя ыран пирĕн пата кайса килетпĕр. Машина пур, юлташпа калаçса татăлнă, каятпăр та килетпĕр. Ан хăра, санпа нммĕн те пулмасть, ху ирĕкӳпе пыратăн, ху ирĕкӳпе килетĕн. Акă, парне илтĕм, ылтăн çĕрĕ, ил те тăхăн», — терĕ те çатăрласа ыталаса питĕ хытă чуп турĕ. Тем шутласа тăмасăр илтĕм те тăхăнтăм, кайрăм та килтĕм. Ашшĕпе амăшĕ, тăванĕсем килĕшрĕç. Амăшĕ пăрчăкан пек вĕшĕлтетрĕ, ватă карчăк пурччĕ, ашшĕн амăшĕ, мана тинкерсе куçран пăхрĕ те: «Ку хĕре кин тума юрать, çын куçĕнчен куçне тартмасть», — терĕ. Качча каясси ман çапла килсе тухрĕ.

— Ялтах арăм турĕ-и?

— Çу-ук, арăм пуласси каярах пулчĕ. Пĕрре те килĕшмерĕ, ыратни кăна. Кайран та ман ачашланас килетчĕ, вăл мана: «Сана çитмен-им-ха? Мана çитнĕ, çывăр», — тетчĕ те харлаттарма пуçлатчĕ. Юхтарса выртаттăм вара куççуле минтер çине. Ир тăратчĕ те, каллех çавах, ĕçе тухса каятчĕ. Мĕн каласси-и... Ни ыталани, ни чуп туни, сивĕнсех çитнĕччĕ. Атте-анне ятне ярас мар тесе чăтнă, чăтаттăм ĕнтĕ татах та. Тав Турра, çăлăнăç ярса пачĕ.

— Халĕ вара?

— Пилĕк çул каялла ăнсăртран савнине тĕл пултăм, Шупашкарта. Вăл урăх хулара пурăнать, командировкăна килнĕ. Тĕл пултăмăр, эп упăшкана улăштарас тесе шутламан. Сисмесĕрех ун ытамĕнче ирĕлсе кайрăм. Вăл мана ачашла-ачашла: «Эпĕ сана юрататăп», — тенипе тăна çухатрăм, парăнтăм.

— Вара?

— Урăх çук ман хушса каламалли.

— Пур. Эсир унпа халĕ тĕл пулатăр-и?

— Каларăм вĕт урăх хулара пурăнать тесе, çулталăкра пĕрре-иккĕ килсе каять, е командировкăна, е отпуск вăхăтĕнче. Тăван ялне килсен, çула май кĕрсе тухать Шупашкара. Эпĕ ăна яланах кĕтетĕп, хăть хĕлле, хăть çулла. Вăл мана эпĕ сана юрататăп тени ялан хăлхара. Шăнкăравлать...

— Нăйкăшатăп терĕн. Ятлаçакан упăшкапа юратуллăн нăйкăшса çывăрма пулать-и вара?

— Халĕ эпĕ малтанхи пек шăла çыртса выртмастăп. Куçа хупатăп та, куç умĕнче — савни: «Эшĕ сана юрататăп», — тет. Ла-айăх пулса каять. Упăшка та тĕлĕнет. Килĕшет пулмалла: «Айта-ха, айлатса илер», — тет. Вăт сана ман телей вăрттăнлăхĕ.

— Чăнах та вăрттăнлăх.

— Юратса пăрах хăвăн пай пуçлăхне е урăххине, тен, эсĕ те ман пек уçăлса кайăн.

— Э-эй, пĕр хĕрĕхрен иртсен... Ку таранччен курманнине... Савни тени такам вăл маншăн, эп савма пĕлместĕп пулмалла. Çыпăçакансем пулнă, çыпăçтарман. Пĕр каçлăх савни пулас килмест. Мĕн пуррипе çырлахрăм пулас. Анчах та çав тери тунсăх. Таса уя тухса кашкăр пек улас килет.

— Уланă пулĕ-ха... Пĕлмес, тем темелле сана. Юратса пăрах пай пуçлăхне, каларăм мар-и?

— Çу-ук. Пирĕн бухгалтер кушак пек явăнчĕ ун тавра, чей ĕçтересшĕн, уни-куни çитересшĕн. Вăл яхăнне те ямарĕ. Чăн-чăн çемье çынни, чăн-чăн... Пĕлетĕн-и, мĕнлерех вырăнне лартрĕ вăл бухгалтера? «Эсĕ ман тавра ан явăн, сан упăшку пур, ăна пăх, намăса пĕлес пулать ют арçынпа йăпăлтатма», — терĕ, пурин умĕнчех. Лешĕ чутах йĕрсе яратчĕ. Ура çине тăчĕ те кабинетран тухса кайрĕ. Пĕр кана питĕ пусăрăнчăк çӳрерĕ, кайран лăпланчĕ. Пирĕн хĕрарăмсем пĕрисем кулчĕç, теприсем шеллерĕç.

— Эсĕ ăна килĕштеретĕн.

— Ун пек арçын кама ан килĕштĕр? Ăна пурте вăрттăн юратаççĕ.

— Каларăм вĕт, эс тĕлкĕшетĕн çеç мар, хыпса çунатăн.

— Санăн «Эпĕ сана юрататăп» текен савни пур. Мана упăшка та юратни çинчен каласа курман. Çӳрерĕмĕр-çӳрерĕмĕр те: «Атя, пĕрлешетпĕр, эсĕ мана килĕшетĕн», — терĕ. Пĕрлешрĕмĕр, ачасене ӳстертĕмĕр, анчах пĕр мăшăр пулаймарăмăр. Упăшкипе арăмĕ, ачамăрсен ашшĕпе амăшĕ... Пĕр çулпах утатпăр, анчах шăкăл-шăкăл мар... Тăшман мар, анчах та икĕ ют çын пек, юнашар-уйрăмшар утатпăр, ватăлса та пыратпăр.

— Çав териех япăх пурăнмастăр вĕт. Хăшĕсем йытăпа кушак пек харкашаççĕ, пурпĕр пĕрле пурăнаççĕ.

— Ăçта кайса кĕрен? Пĕр лава çыхăннă пулсан, туртас пулать. Мĕнпур выльăх-чĕрлĕхĕн, ӳсентăранăн, кайăк-кĕшĕкĕн, тата ыттин те хăйĕн тăван ăрачĕ пур. Сыснапа ĕне пĕр мăшăр пулма пултараççĕ-и? Иккĕшĕ те выльăх... Кăвакалпа тăри, сăвăсланпа шăна, е...

— Юрĕ, ăнлантăм. Çынсем те çавах тесе каласшăн ĕнтĕ эсĕ. Вырăссем «Кайăк пулă çине авланмасть» тенĕ пек.

— Çапла çав, пĕрлешме пулать, мăшăр тупма йывăр. А-ай...

— Чейне сыпса яр, сим пылпа хутăштарнă та, тăкма шел. Шыв вĕретем-ха, сим пылпа çурмалла тепрер чашăк питĕ вырăнлă пулать.

— Çитет пулĕ.

— Çитет мар-ха, эсĕ ман какай куклине те тутанса пăхмарăн, ăна та ăшăтатăп.

— Ăшăт эппин, килти кукăль çименни тахçанах пулать. Пĕçермен, пĕçерсен те типсе каять, питех юратмаççĕ.

— Чустине ху лартатăн-и?

— Хам та ларткаланă, нумайрах лавккаран илнĕ. Лавкка чусти те лайăх, мĕн килте аппаланас.

— Эп ялан хам лартатăп. Хальхинче тăварланă хăяр шывĕпе лартрăм, час касса паратăп, тути питĕ аван.

— Хăяр шывĕпе-и?

— Аха-а. Ĕçре пĕр хĕрарăм вĕрентрĕ. Вăл ниме те сая ямасть, тăмран та нимĕр тăвать пуль, питĕ маттур хĕрарăм. Пĕрмаях мĕн те пулин илсе пырса çитерет вара пире, эпир унран вĕренетпĕр. Ак, çисе пăх, чусти питĕ кăпăшка. Тепĕр чухне пашалу пĕçеретĕп, ачасем пылпа е варенипе сĕрсе капăртах çисе яраççĕ.

— А-ай, питĕ тутлă. Хам та лартса пăхатăп. Çĕнĕ çула кăравай пĕçермеллех пулать. Вĕренмелле, çитес канмалли кунсенчех чуста хăпартса кукăль пĕçерес-ха апла. Мĕнле лартмалла?

— Унта çĕнни нимĕн те çук, шыв вырăнне хăяр шывне яратăн та, пулчĕ те.

— Ман ытларах яшка, шаркку юратаççĕ. Тавах, аттепе анне выльăх-чĕрлĕх, хур тытаççĕ. Шарккуне хур кăкайĕнчен пĕçеретĕп, пĕчĕк чӳлмексемпе, кашнин валли, уйрăммăн. Лаплаттараççĕ вара савăнсах.

— Пирĕн те çаплах, ялти ватăсем ĕçсĕр лараймаççĕ, пире пулăшма тăрăшаççĕ. Хур тытма пăрахрĕç. Виç-тăват çул каялла пĕр хур амине тилĕ тытса кайнă та, хур ăнма пăрахнă. Хур какай çименни-и...

— Пырса кай пĕрре. Упăшкупа пĕрле пырăр хăнана.

— Чĕнсен ма пырас мар, пыратпăр. Хур тукмакки тесен чупсах пырать. Мĕн ачаран хур какай çисе ӳснĕ те-ха, тунсăхласа çитнĕ пуль, каласа пăхатăп.

— Аранах хуçăк кăмăл сыпăнчĕ. Юрать килтĕм, тавах сана кăмăл тунăшăн, ăс панăшăн.

— Хăвна тав аса илнĕшĕн, килнĕшĕн. Сĕре аван лартăмăр. Чуна уçса калаçманччĕ никампа та, хамăр хушăри калаçу хамăрта юлтăр. Юрать-и?

— Хамăрта юлтăр, юрать. Пырса кайăр вара.

— Пымалла пултăрччĕ.

— Чипер юл.

— Чипер кай. Ан асаплан, чеерех пул, шухăшласа туп мĕн те пулин. Юратни асап мар, телей пултăр. Пултарма тăрăшса пăх, никамран та намăс пулмасть, сывлăхушăн лайăх пулать.

— Юрĕ, кайрăм, тавах сана.

— Хур тукмакки çиме чĕн, ан манса кай.

— Сывă пул, манмастăп.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн