Электронлă вулавăш

 

«Шур перчетке çыхса...» юрă çаплах янăрать. Юрă кĕвви майăн вăйă картине пуçтарăннă çынсен ушкăнĕ курăнса каять. Каччисем чăваш кĕписемпе, урисенче — тăпăл-тăпăл çăпата. Кĕреш юман пек çӳллĕ, мăнаçлă, хура вĕсем. Хĕрĕсем те шурă вăрăм пир кĕпесемпе, пуçĕсенче — шурă пусма? утти-ташши лăпкă шыв чӳхенĕвне аса илтереççĕ. Вĕсем Ултиярпа Пинерпие çавăрса илеççĕ, иккĕшĕн тавралла шавсăр, ытлашши хусканусăр ташласа çаврăнаççĕ.

 

Ултияр (Пăлханса, Пинерпие çаплах аллисем çинче тытса тăрса): Пинерпи!!! Тĕлĕк куратăп-и-мĕн эпĕ?

Пинерпи (Çапла пуласса пĕлнĕ-кĕтнĕ пекех): Эсĕ те куратăн-и?

Çук, Ултияр, тĕлĕк мар ку. Хĕрсемпе каччăсем вăййа тухнă... Куратăн-и, пире чĕнеççĕ хăйсемпе пĕрле. (Ушкăнри çынсем, чăн та, вĕсене хăйсем патне сасăсăр, аллисемпе сулса чĕнеççĕ).

Ултияр (Çав-çавах тĕлĕк курнă евĕр): Епле илемлĕ... Епле тасалăх, сăпайлăх...

Пинерпи (Çынсене тĕсесе пăхса): Паллах, юрату та пурах вĕсем хушшинче, çапла-и? Пăх-ха, еплерех хĕрĕсене çепĕççĕн те хăюллăн çавăтса пыраççĕ каччисем...

Ултияр: Хĕрĕсем еплерех вăтанчăклăн кулаççĕ...

Пинерпи (Вăтанса, аванмарланса каять): Ах, Турах, Ултияр, эпир аташнине курман пулĕ те вĕсем?!

Çынсен ушкăнĕ (Вĕсем мĕн çинчен калаçнине илтнĕ пекех, Пинерпипе Ултияр çине пăхса ăшшăн кулкалаççĕ): Кунта эсир пĕрне-пĕри савса юратнă...

Пĕрисем — Ултияра, теприсем Пинерпие хăйсен ушкăнне çавăтса кĕрсе каяççĕ. Ташлаççĕ. Кăштахран Чăваш Юпи патнерех пыраççĕ, ун умне чĕркуçленсе лараççĕ. Каллех авалхи юрă кĕвви илтĕнет. Майĕпен çутă сӳнет..

 

3-мĕш картина

Хулари хваттер. Кухньăра темĕн шатăртатни-çатăртатни илтĕнет. Залра диван çинче ларакан хĕрарăм, шухăша кайса лараканскер, хăвăрт тăрать те кухньăна васкаса утать, газ çинчи çатмана алла илет.

Марина (Çав тери хумханса унталла-кунталла пăхать. Хăй ăшĕнче ăнланмалла мар мăкăртатать):

Шăнса кайнă сурăх

Ăшша юратнă пек,

Ултиярпа Марина пĕр-пĕрне юратчăр.

Çак çӳç кĕл ăшши

Хĕвел пек ăшă, кăвар пек вĕри пултăр.

Ултиярпа Марина юнĕ пĕр пултăр.

Эп мар калап,

Кăвар тур амăшĕ каланă пек пултăр.

Тьфу! Тьфу! Тьфу!

Пур сурăхăн пур путекки

Хăй амăшне юратнă пек,

Ултияр Маринăна юраттăр.

Çак çӳç кĕл ăшши

Хĕвел пек ăшă, кăвар пек вĕри пултăр,

Ултиярпа Марина чунĕ пĕр пултăр.

Эп мар калап,

Кăвар турă амăшĕ каланă пек пултăр.

Тьфу! Тьфу! Тьфу!

Шур сурăхăн путекки çухалсан,

Амăшĕ путекне юратса шыранă пек,

Ултияр Маринăна юратса пурăнтăр...

 

(Сасартăк алăк уçăлать. Хваттере çамрăк хĕр кĕрет. Кухньăра такам темĕн мăкăртатнине илтсе, унталла утать).

 

Алена (Хăйпе хăй тĕллĕн калаçса): Ăнланмастăп, мĕн пулса иртет кунта? Мĕн шăрши пирĕн килте? Анне! Ăçта эсĕ?!.

Марина (Тăна кĕнĕн, шарт! сиксе илет. Майĕпен лăпланса): Ах, хĕрĕм, Алена, эсĕ-çке. Эпĕ аçу килчĕ тесе.

Алена (Кăшкăрса тенĕ пек): Анне!!! Мĕн тăватăн эсĕ? Вилесшĕн-и-мĕн? Мĕншĕн газ çунать? Мĕн пулнă сана? Мĕн çунтаратăн эс? Мĕн ку, çӳç пĕрчийĕсем-и?

Марина (Хăйне алла илсе, лăпкă сасăпа): Хĕрĕм, хĕрĕм, лăплан. Нимĕн хăрушши те çук кунта.

Алена (Тарăхса кайса): Мĕнле çук?! Элле ухмаха тухса пыратăн-и? Камăн çӳçĕ ку?

Марина (Калас-и, калас мар-и, тенĕн турткаланса тăрса): Пĕлмесен лайăхрах пулать сана, Алена. (Хурав кĕтекен хĕрĕ çине тинкерсе). Ну, юрĕ, эппин, итле. Анчах çакăн пирки урăх пĕр чунăн та пĕлмелле мар. Иксĕмĕр хушăра юлтăр ку калаçу, ăнланмалла-и? (Ассăн сывласа илет). Ку çӳç пĕрчийĕсем аçун. Пĕчĕк мар эсĕ тек, шкул пĕтеретĕн акă. Тен, илтнĕ те пулĕ пуç çавăрнă тенине. Хăйне май йăла-йĕрке çакă. Тĕслĕхрен, акă, пĕр-пĕр хĕр килĕшекен каччăна хăй майлă çавăрасшăн. Анчах каччă ун çине пăхмасть. Мĕн тумалла?

Алена (Куçне чарса пăрахса): Анне! Эс чăннипех те ăсран тайăлма пуçланă-и-мĕн? Аттепе 20 çула яхăн пурăнатăр. Ун пуçне çавăрасшăн-и эс? 3 ача çуратса та тăна кĕмен-и эсир?!

Марина (Лăпкăн): Ан чар мана, хĕрĕм, итле. Пурнăçра сана та кирлĕ пулĕ ку. Атя, тухар кунтан. (Кухньăран тухса залра диван çине пырса лараççĕ). Халĕ итле. Сирĕн хăвăрăн пурнăç. Кунĕпе шкулта эсĕр: эсĕ те, Наташăпа Полина та. Шкул хыççăн — урамра. Аçупа иксĕмĕр хушăра мĕн пулса иртнине курмастăр, туймастăр вĕт. Аçу килте юлашки хут сирĕнпе шăкăл-шăкăл калаçса ларнине астăватăн-и? Çук! Сире кăтартасшăн мар та, сивĕнчĕ вăл килтен. Манран та! Сисет ман чун, такам пур ун...

Алена (Аптраса, шухăша кайса): Анне-е-е! Мĕскер эс? Пулма пултараймасть кун пек, пире юратать вăл, курап вĕт-ха эп!

Марина (Йывăррăн диван çинчен çĕкленет, хашлатса сывласа ярать, зал тăрăх унталла-кунталла уткалать): Сире, çапла, юратать. (Хыттăн). Мана вара асăрхамасть! Пĕрле выртса çывăрнине астумастăп та вĕт. Каçпа килет, ир-ирех тăрса тухса каять. Ирхине 5 сехетре ăçта кайма пулать?! Ĕçе тет... Ĕненместĕп...

Итле, Алена. Сан юлташу пуррине пĕлетĕп. Тен, ман пекех вĕренме кĕрĕн те акă тепĕр çулах университета...

 

4-мĕш картина

Пĕр вăхăт тĕттĕм пулса илет. Ĕçсем маллала 20 çул каялла пулса иртнине сăнлаççĕ. Общежитин библиотека вырнаçнă пӳлĕмĕ. Икĕ яштака та илемлĕ каччă хĕрсех плакатсемпе транспарантсем хатĕрлеççĕ. Сĕтел çинче тĕрлĕ ĕç хатĕрĕ выртать. Хăйсем хушшинче хыттăн, хаваслăн шăкăл-шăкăл калаçаççĕ.

 

Петĕр (Шахвăртса): Ултияр, пĕлетĕн-и кама илсе килеп терĕ кунта ман Олеся паян?

Ултияр (Лăпкăн): Çу-у-ук, кама? (Чышкипе юнаса). Тата мĕнле авантюрăна кĕртсе яран-ха мана? Балкон çинчен те сикме тиврĕ сана пула, — юрать чĕрĕ-сывă юлтăмăр, урасене хуçмарăмăр. Сана пулах, сан пек тăмсая хĕнеттерес мар тесе, палламан-туман арçынна лектерме тиврĕ. (Хаш-ш-ш! сывласа ярать, аллине сулса). Каллех майрасем килеççĕ пулĕ ĕнтĕ кунта паян, çапла-и?

Петĕр (Кӳреннĕ пек туса): Ну, вăт, ырă ту сана. Эс — художник, сана кăштах çăмăлттайрах пулсан та юрать. Тепĕр çул кăна юлчĕ пирĕн худграф пĕтересси. Эсĕ вара çак ирĕклĕхпе пĕртте усă курса юласшăн мар.

Ултияр (Тархасланăн пăхса): Ирĕклĕх майрасемпе çывăрасси-и вăл? Пĕрре-пĕрре ярса илет-ха сана пĕри: е мăшкăлларĕ тесе суда парать, е ачине илсе килсе умна лартса хăварать.

Петĕр (Мăнаçланса): Хăйсем çыпçăнаççĕ-тĕк, мĕншĕн эпĕ айăплă? Вăйпа çыхăнăва кĕртетĕп-и элле эп вĕсене? Хăйсем мăйран çакăнаççĕ. Пĕри, пĕлетĕн-и, манпа Муркаш районне çити пычĕ. Пĕр паллă юрăç, манăн тус, Муркаш тăрăхĕнче çуралса ӳснĕскер, хăйĕн пултарулăх каçне чĕннĕччĕ те... Кĕтменччĕ пирĕн чăваш хĕрĕсем те çапла пултараççĕ тесе. (Пуçĕпе ӳпкелешсе тенĕ пек суллакаласа илет). Утă капанĕ çинче çĕр каçрăмăр. Ирхине вăранса кайрăм, куçа уçап — çăлтăрсем те çухалса пĕтмен, ман çумра никам та çук. Мĕнле япала ку тетĕп? Ак, хайхи! Юрланă сасă кĕрех кайрĕ хăлхана. Вăрттăн пуçа кăларса пăхрăм та утă капанĕ тăрринчен, ай-йай-яй, хайхи-майхи, çаппа-çарамасскер, çӳçĕсене вутăш пек сапаласа янă, юрла-юрла вальс кĕвви майăн çаврăнать. Ну, эпĕ айăплă-и ĕнтĕ вĕсене çавăн пек телей парнеленĕшĕн?

Ултияр (Лăплантарнăн): Юрĕ, юрĕ, Петĕр тусăм. Вара кама илсе килет-ха сан Олеся паян кунта? Мĕнле кавар турăр мана хирĕç?

Петĕр: Эс, Ултияр, пач та ан пăшăрхан. Сана начаррипе паллаштармăп ĕнтĕ эпĕ. Эсĕ те, хамашкал, 25 çула çитсе пыратăн, текех авланасси пирки шухăшламалла пирĕн.

Ултияр: Пĕлетĕн-и, хăюсăр мар ĕнтĕ эпĕ, вăт, мурилешшĕ, хĕрсемпе ниепле те пулмасть. Ял ачи... Çапăçасси-кĕрешесси, пĕр-пĕрне тӳпелесси кашни кун пулнă. Анне лăплантарман пулсан, ăçта çитсе тухаттăмччĕ-ши? Укçа та пур темелле ун-кун туянма. (Тем аса илнĕн). Петĕр! Пĕлетĕн-и-мĕн? Хушăран эпĕ хăна çуртне çӳренине пĕлетĕн вĕт? Тем хăтланакан та пур унта. Пĕлеп-пĕлеп мĕн каласса – юрамасть. Юрама-а-асть... Анчах художник вĕт-ха эп. Çынсене сăнамалла манăн. Хамăрăн пĕр чăваш артистне час-час куратăп унта. Те укçи çитмест вара? Те пĕлнĕ-палланăран, сăнатăп ăна: ялан пĕр вăхăтра, çурçĕр тĕлнелле килет, пирус хыççăн пирус мăкăрлантарать, кăн-кăвак тĕтĕм ăшĕнче ларать, йĕри-тавра кам, мĕн пулса иртнине асăрхамасть тейĕн. Пĕрре тата пĕлетĕн-и мĕн туса хучĕ ? Анчах ку калаçу... (Каласа та пĕтереймест, алăк яриех уçăлса каять, шаккамасăр-тумасăр икĕ хĕр вăркăнса кĕреççĕ. Пĕри, вăрăм хура çӳçлĕскер, чарăнми ахăлтатать. Тепĕр хĕрне аллинчен туртса пӳлĕм варринелле тĕртет).

Олеся (Шавлăн, хаваслăн): Петĕр, Петĕ-ĕ-ĕр!!! Куратăн-и кама илсе килтĕм? Эпĕ хамăн сăмаха тытрăм. Епле тесе тавлашнăччĕ-ха эпир? А?

Петĕр (Унпа пĕрле хавасланса, аллине шăлаварĕ çине сăтăрам пекки тăвать, унтан, хăратас тенĕн, Олесьăна пилĕкĕнчен ярса тытса çӳле-çӳле çĕклет, куçĕсенчен, сăмсинчен, пит çăмартинчен, юлашкинчен тутинчен чуптăвать, хытă-хытă ыталаса кĕтесри пукансем патнелле пăрса илсе каять, хĕре унта пусса ӳкересшĕн пулать). Астăватăп, астăватăп. (Шахвăртса, тем каланине аса илтерсе). Питĕ лайăх астăватăп... (Иккĕшĕ вылянса кĕрмешеççĕ).

Ултияр (Пӳлĕм варринче вĕсен айкашăвне кулса пăхса тăракан хĕр çине куç ывăтса илсе, сĕтел çинче выртакан плакат патнелле пĕшкĕнсе, каллех темĕн ӳкерме пуçлать. Хăйпе хăй калаçать). Намăса та пĕлмеççĕ, иçмасса... (Хĕр, унталла-кунталла пăхкаласа, айккинчи пукан çине пырса ларать. Олесьăпа Петĕр, пӳлĕмри шăплăха пула тăна кĕнĕ пек пулса, ура çине тăраççĕ).

Олеся: Ултияр, эс мĕншĕн Маринăпа калаçмастăн? Мĕншĕн чиперукпа паллашмастăн? Марина, эсĕ тата мĕн? (Ăна вăрттăн куç хĕссе илет). Ултия-я-яр! Ку — Марина!!! (Хĕре аллинчен ярса илсе Ултияр патнелле тĕксе ярать). Ан кӳрентер пĕрремĕш курс хĕрĕсене. Хăв аслă курсра вĕреннине шута ил те, шефа ил...

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн