Вĕре çĕлен

М.Д. | Сăвăллă юмах | 1913 | 14 445


I.

Инçех те мар, çывăх мар

Ĕлĕк авал пĕр çĕрте

Пĕр улпутăн парма-пар

Икĕ хĕрĕ ӳснĕ тет.

Çав улпутăн пĕр хĕрĕ

Качча-мĕне тухмасăр,

(Мĕн тăвас, тен, инкеке).

Ывăл-ача çуратать.

Ашшĕ çавна пĕлет те

Нимĕн тума аптăрать.

Шухăшласа илет те

Пысăк шăтăк çĕр айне

Чавтарнă та вăл унта

Хĕрпе ачине антарса

Апат ĕмĕрлĕх парса

Шăтăк çăварне чулпа

Хурать купалаттарса.

Çав шăтăкра хĕр ачи

Сехетсейрен ӳсет тет.

Виçĕ çула çитсессĕн

Амăшĕнчен çӳлрех тет.

Пиллĕк-ултта çитсессĕн

Ачи калать амăшне:

«Çак шăтăкран пĕр сиксе

Çӳле тухса каям?» тет.

Амăш çакна илтсессĕн:

«Сиксе тухсан аван та

Анчах пире тухмасса

Пирĕн пуçăмăр тăрне

Чул купаланă çав», тет.

Униччен те пулмарĕ,

Ывăл-ача йăлт! сикрĕ

Çӳле тухса палт! ӳкрĕ.

Тĕттĕм çĕрте пурăнса

Вăрмансенчен, хĕвĕлтен,

Халччен тĕнче курманскер,

Кайăксенчен, тыр-пултан

Пит тĕлĕнсе кайрĕ тет.

Шăтăк патне пĕшкĕнсе:

«Мĕн япала ку, анне?»

Ыйтать ача тĕпчесе.

Амăш ăна мĕн пурне

Хай мĕн таран пĕлнипе

Ăнлантарать йĕррипе.

Ултă çулхи ывăлне

Ярать амăш вăрмана,

Кайăк тытса кил, тесе.

Те çамрăкран айванран,

Елле пĕвĕ пысăкран,

Е çут тĕнче курмантан,

Улпут хĕрин ывалĕ

Ниçта кайма хăраман.

Амăш каласассăнах

Тухрĕ кайрĕ çав ача,

Кайăк тытма вăрмана.

Сĕм вăрмана çитрĕ те

Йывăç хуçса илчĕ те

Çав йывăçпа кайăксе

Пере-пере ӳкерчĕ.

Киле илсе пырсанах

Çирĕç пĕрле пĕçерсе.

Çантан вара кулленех

Ывал-ача вăрмана

Кайăк тытма çӳретех.

 

II.

Пĕрре ача вăрманта

Тарăн çырма тĕл пулать

Тарăн çырма варринче

Прени ылттăн, çийĕ кĕмĕл

Йăлтăртатса пӳрт ларать.

Кĕрсе кайрĕ çав пӳрте

Хавасланса хай ача,

Пĕр чун та çук ăшĕнче.

Пĕр шикленмесĕр ача

Çӳрет пӳртре тустарса.

Сентри çине пăхать те,

Нумай пуçлă пĕр çĕлен

Вырта парать чашкăрса.

Хăпăл-хапăл çавăрса

Ярса тытать çĕлене.

Усал çĕлен çумĕнче

Темĕн чухлĕ çăраççи.

Уçăсене суйласа

Карташĕнчи ампарсе

Уçа-уçа пăхать тет,

Хăйне пӳлĕм сахăр тет,

Тепĕр пӳлĕм пĕремĕк,

Урăх пӳлĕм канхвит тет.

Пĕр пӳлĕмре пит лайăх

Пулнă тарăн тараса;

Çанта çĕлене ярса

Питĕрсе илет ача.

Каç енелле сулăнсан

Ачи килне таврăнсан

Мĕн курнине амăшне

Парать пурне каласа.

Анчах амăш хăрасран

Çĕлен çинчен тĕмĕншĕн

Пĕр сăмах та каламан.

Вара çапла калаçсан

Ылттăн-кĕмĕл пӳрт ăшне

Амăшĕпе ывăлĕ

Кайса кĕрсе вырнаçнă.

Куллен кунах вăрмана

Кайнă ача кайăка.

Пĕрре пĕччен юлсассăн

Карташĕнчи ампарсе

Амăш уçса çӳренĕ.

Тарасине курсассăн,

«Шывĕ тăрă-ши?» тесе

Пури çинчен пĕшкĕнсе

Пăхнă амăш аяла.

Шывĕ мĕнĕ курăнман,

Ĕлĕк хăйпех выляни

Ларать шалта пĕр каччă.

«Мĕн ĕçлетĕн эс унта?»

Тесе ыйтать улпут хĕр.

«Паçăр санăн ывăлу

Мана хупса лартрĕ», тет.

(Улпут хĕрне çыпçăннă

Вĕре çĕлен çак каччă

Хăйех пулнă мĕн амак).

«Эсĕ мана хĕрхенсен

Мана кунтан кăларма

Тилкепе е вĕрен яр».

— Кунтан сана кăларма

Çук-çке вĕрен-тилкепем!

— Апла нулсан сур кунта!

Улпут хĕрĕ сурнă та

Сурчăк вĕрен пулайнă.

Вĕре-çĕлен ун тарăх

Йăваланса улхайнă.

Пӳрте пĕрле кĕнĕ те

Иккĕшĕ те вылянă.

Пăртак вăхăт иртсессĕн

Улпут хĕрĕ ывăлĕ

Кайăк тытса вăрмантан

Таврăнать тет килнелле.

Вĕре çĕлен курсанах:

«Вĕç — ав килет ывăлу

Пире выляма чарать,

Атя ăна вĕлерер», тет:

Улпут хĕрĕ итлесе

Вĕлермешкĕн ăс ыйтать.

Вĕре çĕлен ăс парать:

«Эсĕ ывăлу килсен

Чирлĕ çын пек пулса вырт.

Кашт çех, ачам вилеттĕм,

Мĕшĕн часрах килместĕн?

Халĕ эсĕ кĕриччен

Эпĕ пăртак тĕлĕртĕм.

Çав вăхăтра тĕлĕкре

Пĕр шур сухаллă старик

Мана çапла каларĕ:

Яр ывăлна пуш хире;

Çав хирте пĕр сысна пур,

Хĕрех те пĕр çури пур.

Пĕр çурине тытсассăн

Пĕçерсе çисе пăхсассăн,

Чĕрĕлетен, терĕ, те.

Çав сыснаран ывăлу

Чĕрĕ юлас çук, тенĕ.

Улпут хĕрĕ итлесе

Каччă курнан çĕлене

Тарасана хупнă та,

Пӳрте кĕрсе сывмара

Хывса выртнă ахлатса.

Тĕрлĕ вăрман кайăкне

Темĕн чухлĕ çĕклесе

Кĕчĕ ывăлĕ пӳртне.

Амăш чирлине курсан:

«,Тата сана мĕн пулчĕ?»

Тесе ыйтать шарт сиксе.

Вĕре çĕлен сăмахпе

Ярать амăш ывăлне

Хире сысна шырама.

 

III.

Пушă хире кайнă чух

■ Страницăсем: 1 2 3 4

Çавăн пекех пăхăр

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: