Электронлă вулавăш

Кил-йыш çывăрман-ха. Четрет хăй çути.

Пĕр Илюш анчах туртать ыйăха.

Ак халтăрт! тăвать пӳртум картлашки, —

Кив пӳрт алăкĕ яри уçăлать.

Унччен те пулмасть, шăпланнă пӳрте

Улт-çичĕ ют çын кĕрет те тăрать.

Тип хăйă çунса хĕмленнĕ çĕрте

Кинжал, хĕç, пăшал йăлкăшса каять.

Пĕри вĕсенчен, тăлпан, çӳллĕскер,

Çӳç-пуçĕ кăвак, сухаль пысăкскер,

Хăюллăн пырать Чакка патянлле.

Ăна çурăмран лăпкаса хуллен

Калать вăл: — Хуçа, пиртен ан хăра.

Пӳртре хăй çути пуррипе, ара,

Кунта кĕтĕмĕр... Итле: çимелли

Çук-и сан пăртак? Пулсан, тăрантар...

Ху лайăх пулсан, утаман алли

Сана тивес çук... Пĕлĕшлĕ пулар.

Эс лайăх пек-ха? — тет вăл кăшт кулса.

Чакка шăнк хытса кайнине кура:

— Иваш!.. ăçта эс? Пар-ха каласа! —Кăшкăрчĕ старик, пăхрĕ хăй тавра.

 

Иваш тесенех — алăк патĕнчен

Тухать чалт! сиксе пĕр çамрăк чăваш,

Ватти вырăсла мĕн ыйтни çинчен

Калать чăвашла маттуррăн ку яш.

Сикме, хускалма та пĕлмерĕ Чакка,

Юпа пек ларать сĕтел хушшинче.

— Апла-ха, тăнлап... Мĕн парас — çукка?!

— Тет вăл, хăй туять — çан-çурăмĕнче

Темскер чупнă пек каять сăркаса.

—Çăкăр пур... уйран... Ну, урăх мĕн? Çук...

Камсем-ха эсир? — ыйтать вăл хăйса.

 

Чĕнмеççĕ. Шăпăрт. Пĕтет калаçу.

— Пире эс пĕлни халь кирлех те мар...

Мĕскер ыйтаççĕ — ответ кăна пар! —

Терĕç каярах пĕр-икĕ çынни.

Пӳртре илтĕнет хĕç чăнкăртатни.

«Кусем — таркăнсем... касаççĕ!» тесе,

Хавшак Ятарин тухса шăвăнать:

Тайпи те шăпах, тăрать шикленсе.

Вăраннă Илюш макăрма пуçлать.

 

Яш йĕкĕт — Иваш — малалла тухсан,

Тайпи хăвăртах палларĕ ăна.

«Çак çын-çке ĕнер манпа хапхаран

Калаçрĕ килсе! Çавах ку, чăнах!..

Пире шыраççĕ! Мĕншĕн? Мĕн вара?!.

Эпир чухăнсем-çке» — терĕ вăл ăшра.

 

Пӳртри ют çынсем шăппăн, пĕр самант

Калаçрĕç хăйсем паллăсемпеле.

Ну, юрĕ, — терĕ хăй ват утаман,

Пырать вăл каллех Чакка патнелле.

Хуçа, ан хăра... Сана пĕлтерем:

Эпир, хурах мар, — ирĕк хусахсем;

Сире тивес çук, — терĕ вăл хуллен.

— Ĕлĕк аçусем юратнă çынна,

«Ыр-Петĕр патша» ятне эс пĕлен?

Хăшсем Пугачев теççĕ халь ăна...

Эп çав çын мĕлки... Кусем ман туссем...

Сире сăхакан çĕленсем пулсан,

Пурне те хатĕр лапчăтма вĕсем.

Сан пек чухăн çын — вăл пирĕн тăван...

 

Чакка хыпăнать, чунтан çуйханса,

Умри çын çине пăхать савăнса.

— Эсир — Пăкачав патша çыннисем?!.

Шалтах тĕлĕнтертĕр!.. Эпĕ пит хавас...

Эсир — хресчене хӳтлен паттăрсем!

Чăнах... ман сире... мĕнпе хăналас?

Мĕн пур — парăттăм... — тет вăл хумханса.

Старик утаман каларĕ кулса:

Çук, çук! Кирлĕ мар... Пĕлетпĕр сана:

Эс чухăн чăваш... Çимешкĕн ахаль

Ыйтрăмăр эпир. Сăлтавшăн кăна...

 

Эсир ман ята мĕнле пĕлнĕ-ха?!

— Ăçтан...— тет Чакка.

— Пĕлтерчĕç пире

Хумпуç çыннисем, — терĕ утаман.—

Сана хĕнесе янă тет чире?

Хур тунă теççĕ пĕр чунсăр пуян...

 

Çиет тет кантур чĕрĕ пуççăнах?

Виç çын вилнĕ тет пĕр сирĕн ялтах.

Чăнах та çаплах-и? — ыйтрĕ старик.—

Пĕлтерчĕ пире сан хурăнташу —

Хумпуç ялĕнчи аван çын — Алшик...

Кала: кирлĕ-и сире пулăшу?

 

— Чăнах ку, чăнах!.. Тĕрĕс пĕтĕмпех!

Çиеççĕ! — терĕ Чакка хĕмленсех.—

Анчах, пулăшу?.. Мĕнле?.. Мĕн тума?..—

Темле, ăнланмасăр, ыйтрĕ Чакка.

 

— Паллах, тăшмана аркатса хума!

Тивеççĕ пулсан, хирĕç çап, шакка!

Эпир пулăшатпăр, — терĕç хусахсем.

Чакка тав тăвать. Тĕксĕм кĕтесрен

Пăхаççĕ çиçсе хăюллă куçсем.

 

— Аптранă чухне — чĕнесчĕ сире.

Анчах та ăçтан сире тупмалла?

Эсир — шухă çил... çӳретĕр таçта, —

Шӳтлерĕ Чакка.

— Эпир малалла

Пулатпăр ĕнтĕ час-часах кунта.

Тупатăр, — терĕ старик-утаман.

— Килетпĕр тăтăш, — терĕç ушкăнтан.

 

Чипер калаçу пынă самантра

Шик! шик! шăхăртрĕç тулта, урамра.

Кĕçех хаяррăн «хурах!» кăшкăрни

Таçтан илтĕнет. — Çырлах! — тет Тайпи.

Пӳртри çынсенчен ик-виççĕш часах

Тухаççĕ чупса кăшкăрнă сасса.

 

— Эй, ирĕк çынсем, сирĕншĕн пулсан,

Нимскер те шел мар килте мĕн пурри...

Пичке сăрам пур... кăмăла кайсан,

Лартам та парам сирĕншĕн юри, —

Кăшкăрчĕ Чакка. Сикет вăл, тăрать,

Уçать нар сакне, — пичке кăларать:

— Ак, мейĕр — сăра!.. Ĕçĕр сывлăха!

Анчах юр-вар çук... Пур — уйран, сухан...

 

— Аван ку. Тавах! — терĕ утаман,

Ларать вырнаçса сĕтел хушшине.

— Ну, эсĕ Лавруш, çимелли тупан!