Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

Тĕлпулу манпа ан шыра ыран.

Чунăмпа туяп, эс мана суян.

Салтăнса кайсан ĕненӳ тĕвви

Чĕрере сӳнет юрату кĕвви!

Ахаль мар паян сан сассу чĕтрет,

«Сывă юл!» теме сăмаху çитмест.

Кирлĕ мар, савни, шырама сăмах.

Ан пытар куçна. Ăнланап хамах!

Куçăма тулать кĕмĕл пек куççуль!

Сан чĕрӳ ăшне кĕреймерĕм пуль...

Пур-пĕрех сана тавтапуç савни!

Асăмрах юлать эс манпа пулни.

Кирлĕ мар, савни, каçару ыйтма.

Тупайсам вăйна çаврăнса утма!

Ыратать, паллах, чĕремри суран.

Маншăн та хĕвел тухĕ-çке ыран!

Тен, тепри, сана юратсах кĕтет,

Телейӳ-шăпу, тен, унпах килет?

Тĕлпулу манпа ан шыра текех,

Асăмра юлсам тĕлĕкри пекех!

Хĕлхемренех тивет-çке çулăм

Пĕлсессĕн кăвайтне хума.

Ан чар мана, юратнă тусăм!

Ан чар мана хăвна савма!

Сив чул çинчех, тымар ярсассăн

Мăн йывăç пултарать ӳсме.

Хăвна савма ирĕк парсассăн

Май тупăп чĕрӳне кĕме!

Каçхи тӳпе чаршав уçсассăн

Кам чарĕ çăлтăра çунма?

Ан чар мана, ыйха путсассăн

Сана çеç тĕлĕкре курма!

Ан чар мана, ан чар, савниçĕм

Асамлă çулăмра çунма!

Чĕтрентĕр çĕр, çиçейтĕр çиçĕм —

Ан чар мана сана савма!

Упа, упа, утаман,

Ăна туна шур юртан.

Ăна туна пит аван

Пĕчĕк ача, сар Иван.

Нарт-нарт кăвакал

Кӳлĕ тавра çаврăнать,

Ик çунатне шарт çапать.

Нарт-нарт кăвакал

Шыва чăмать, çухалать,

Лăпкă шыва хумхатать.

Нарт-нарт кăвакал

Шывран тухать, савăнать,

Сар сăмсине вылятать.

Нарт-нарт кăвакал

Чĕпписене йыхăрать,

Киле ертсе таврăнать.

Çапла, эп хама евĕрлĕ шофер. Ман пекки, каçарăр, районта мар, республикăра та пулман. Мĕн вăл клас? Ун пирки чĕлхене те якатас килмест. Эп пĕрремĕш класлă шофер. Эп хам ăсталăха унашкал ăслă виçесемпе танлаштармастăп. Манăн хамăн йĕр е, çыру ăстисем пек каласан, хамăн сас, хамăн почерк. Яр ман хыçран спорт маçтăрне — кĕрсе ларать, тупата. Кĕрсе ларать те унтах çĕр каçать…

Кайăк теççĕ мана. Халь апла калани тĕрĕсех мар. Тупата та, тĕрĕс мар. Иртнĕ вăхăт хальхипе пĕр-им? Çук. Çапла, эп кăйăк пекчĕ. Районта пĕлмен çул мар, сукмак та пулман. Ăçтан трактор иртнĕ — унтан ман машина иртет, ăçта урапа çулĕ пур — унта каллех хамăр хуçа. Ăмсанакансем вара… Шоферсем çеç-и? Пуçлăхсем ытларах. Пĕри илĕртет, тепри паянах ĕçлеме пыр, тет. Хваттер те параççĕ. Тата… Тата яланах хĕрсем тупса пама пулаççĕ.

Тӳрех калар, кăткăс этем эп. Манăн пысăк çитменлĕх пур: машинăна юрататăп. Çапла, урăх никама та. Уншăн пĕтĕм вăхăтăм каять. Пĕтĕм вăхăт, ачасемĕр. Çитрĕм-тĕк рейсран — çумалла. Пирĕн поселокра водопровод çук. Малтан çăлран йăтса каткана шыв тултаратăп. Ятарласа курăсран çыхса тунă мелке пур. Илетĕп те витре — тытăнатăп çума. Çавăнпа машина манăн яланах вĕр-çĕнĕ пек. Унтан пĕтĕм пайĕсене тĕрĕслесе тухатăп, пушаннисене хытаратăп. Васка ан васка — икĕ сехет пур пĕрех каять. Анчах ыран валли машина хатĕр. «Волгăпа» ĕçленĕ чухне сехетре çĕр çухрăм каясси темех мар. Çитсе кĕретĕп те Шупашкара Хĕрлĕ площадьре куç хĕсекен светафора йăл кулса çеç саламлатăп. Йышăнăр: чăвашсен пуç хулине пĕрремĕш класлă шофер Илья Летунов çитсе кĕчĕ!

Малалла

Ан хăра, чун савни, ан хăра.

Ан хăра чĕрӳне вăратма!

Туйăмсем çуралас вăхăтра

Ан хăра эс мана юратма!

Ан вăтан, савнă тус, ан вăтан

Юрататăп тесе калама!

Çак сăмах тухайсан кăмăлтан —

Кирлĕ мар пуль унран вăтанма!

Ан кулян! Ан хумхан нихăçан...

Ман пирки кулянма кирлĕ мар!

Санăн çеç эпĕ пулăп ялан,

Сӳнес çук чунăмри шĕл-кăвар!

Ан хăра, чун савни, ан хăра!

Ан вăтан эс мана юратма.

Çунайсан ик чĕре пĕр вутра —

Вăтанма-хăрама кирлĕ мар!

Телей те, юрату та, ăнăçу

Мĕн авалтан саваççĕ шăплăха.

Ун чух анчах вăл пурнăç пыл та çу:

Ют курмасан, илтмест-тĕк ют хăлха.

Туятăп, кĕвĕçӳ те ăмсану

Этемпелех çуралнă çĕр çине...

Канăç памасть пĕрне — сан ылттăну.

Килӳ-çурту — тĕкет пуль теприне.

Хăшне, тен, эс юраймăн тăнупа...

Хăйне айван туять вăл сан çумра.

Тепри, тен, тарăхать сан сăнупа:

Вăл — шакла пуç... эсĕ вара — кăтра!

Пурне те юрамашкăн майĕ çук.

Çапла пуль тунă этеме Турри...

Çиен кулач — тепришĕн канăç çук.

Мĕншĕн тесен, ун çăкăрĕ — хури.

Телей те, юрату та, ăнăçу

Мĕн авалтан саваççĕ шăплăха.

Аван пулсассăн санăн пурнăçу —

Ан куртăр ют, ан илттĕр ют хăлха!

Çĕр мулкачĕ пĕчĕкскер

Чупаймасть анаталла.

Тăвалла кайсан чипер...

Тытас çук — ан хăвала.

Ма тесен ун урисем

Питĕ вăрăм — кайрисем.

Малтисем ун кĕскерех,

Хăй мулкач евĕрлĕрех.

Пирĕн пур хура кушак,

Питĕ юратать ăшша.

Çак муркка ялан вара

Кăмака çинче ларать.

Хӳрине çумне хурать,

Йĕкĕлтет унпа пире.

Те вылять, те çывăрать —

Вылянать ялан хӳре.

Эпир выртнă чух вара

Чăрмалать вăл ураран.

Эпĕ тытрăм хӳререн —

Ячĕ илчĕ пӳрнерен!

Пĕр пĕлĕтсĕр таса тӳпе. Хăтана каякан каччă пек савăннă хĕвел ял йăмрисем хыçĕпе хĕм сапса тухрĕ. Хĕрлĕ пилоткăллă автан, ял тахçанах вăраннă пулин те, чăтаймасăр тепĕр хут авăтса ячĕ. Сарайсем хыçĕнчи хурăнсем çине çерçисем кĕрекене ларнă: «Чĕвĕл-чĕвĕл, çутçанталăк чĕрĕл-чĕрĕл», — тенĕ пек чĕвĕлтетеççĕ вĕсем. Çерçисен юррине итлесе йăлăхнă шăнкăрч чăтаймарĕ, йăвинчен сиксе тухса, темĕн тĕрлĕ шăхăра-шăхăра юрлама пуçларĕ.

Çурхи кун пуçламăшĕ. Çулла пекех паян. Çил те çук, çанталăк ăшă, лăпкă.

Тукас урамĕн укăлчи хĕррине иккĕн пырса çитрĕç. Иккĕш те кирза сумка çакнă, аллисенче — шакалкă. Иккĕшĕ те, катаран пăхсан, пĕр пек: вăтам пӳллĕ, фуфайкăпа, кирза атăсемпе. Пĕри хура така тирĕнчен çĕленĕ çĕлĕк, тепри хĕвелпе тĕссĕрлене пуçланă кăвак карттус тăхăннă.

Çĕлĕкли — Митри Ваçлейĕ, карттусли — Мĕкĕте йăванĕ. Ваçлейĕ — сарă, мăйăхĕ те сап-сарах. Кукшалана пуçланă. Куçĕсем кăвак, пĕчĕкрех, кӳпшеке питлĕскерне вĕсем килĕшсех те каймаççĕ. Çулĕ аллăсене çывхарать. Питĕнчи эрешмен карти евĕр йĕрсем кулнă чух татах та ытларах палăраççĕ. Пĕр-пĕр ăста врач ăна пĕр шухăшласа тăмасăр: «Ку çын хăй ĕмĕрĕнче эрехпе сăрана шывран та нумайрах ĕçнĕ», — теме пултарать.

Малалла