«Чӑваш» сӑмах епле пулса кайни пирки кам мӗн кӑна шутласа кӑлармасть пулӗ? Пӗрисем «сӑвас» (сӑвар) халӑх ятӗнчен пулнӑ теҫҫӗ, теприсем «йӑваш» сӑмаха асаилеҫҫӗ, виҫҫӗмӗшсем — Чӑваш-паттӑра. Юлашки вӑхӑтра тепӗр юхӑм ҫуралчӗ теме пулать — чӑваша «ҫӑваҫӑ» (ҫӑва+ҫӑ) сӑмахпа ӑнлантарса парасшӑн.

Анчах та чылайӑшӗ ман шутпа пӗр пӗчӗк япала пирки манаҫҫӗ — «-ҫӑ/-ҫӗ» аффикс ӗлӗкрех урӑхларах илтӗннӗ, вӑл «-чӑ/-чӗ» пек янранӑ. Инҫе кайма та кирлӗ мар, пирӗн ума «элчӗ», «тимӗрчӗ» сӑмахсем аса килеҫҫӗ. Ку — пӗрре.

Иккӗмӗшӗнчен вара мӗнле халӑх хӑйне вилнисен тӗнчипе, ҫӑвапа ҫыхӑнтарса калӗ? Пирӗн йӑла-йӗрке тем тесен те вӑл вӑхӑтра ҫӑвапа ҫыхӑнман пулнӑ — пирӗн асаттесем ваттисене сума сунӑ. Халӑх тӗнӗн тӗп паллисенчен пӗри вӑл. Анчах акценчӗ ҫӑвана ҫӳресси пулман. «Ҫӑва» сӑмаха та тӳрремӗн каламан. «Автансӑр ял», «лутра ял» тенисем час-час тӗл пулаҫҫӗ. Ахальтен мар пулӗ?

«Ҫӑваҫӑ» сӑмахран «чӑваш» тума хӑтланнине, паллах, итлеме лайӑх, анчах та ӗненме, темскер, йывӑртарах. Хитре юмах пек кӑна йышӑнма пулать.