Ҫак уйӑх пуҫламӑшӗнче эпир Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Кӗрлев ялӗ хӑйӗн ял уявне ирттерни пирки пӗлтертӗмӗр. Авторӗ Галина Зотова пулчӗ. Вӑл ярса панӑ хыпар ячӗ урӑхлаччӗ ӗнтӗ («Кӗрлев ял уявӗ» тенӗччӗ), эпир вара, уяври сӑнсемпе тата текстпа паллашнӑ тӑрӑх ӑна «Кӗрлев ял уявне вырӑсла кӑна илемлетни ял ҫыннисен кӑмӑлне кайнӑ» ят патӑмӑр. Хам унта пулман-ха ӗнтӗ, анчах уява вырӑсла кӑна илемлетни чуна питӗ кӑмӑлсӑрлантарчӗ. Икӗ хурӑнпа усӑ курса уявӑн йыхрав стендне хатӗрленӗ.
More...
Нумай ҫул иртнӗ пулсан та, И.Я.Яковлева хисеплекенсем, сума сӑвакансем Чӑваш Республикинче, Раҫҫейре анчах мар, тата ытти нумай ҫӗр-шывсенче пурӑнаҫҫӗ.
Шупашкар хулинче И.Я.Яковлевӑн палӑк пур, унӑн ячӗпе хисепленсе тӑракан музей, педагогика университечӗ, шкулсем, урамсем. Ун ҫинчен кӗнекесем ҫырнӑ, фильмсем ӳкернӗ. Мӗншӗн-ха ун пек ҫынна манмаҫҫӗ, асрах усраҫҫӗ?
И.Я.Яковлев чӑваш халӑхне питӗ юратнӑ, Чӑваш ҫӗр-шывӗ чечекленсе аталантӑр тесе тӑрӑшнӑ, тӑван халӑхӑн ывӑл-хӗрӗ ҫуралнӑ ҫӗр-шывшӑн мухтантӑр, ӑна пуянлатассишӗн тӑрӑшса ӗҫлетӗр тенӗ.
Хаклӑ вулаканӑм! Ҫак статьяна тимлӗн вуласа пыратӑн пулсан эп саншӑн савӑнмаллипех савӑнатӑп!
Ҫӗршывра укҫа-тенкӗ ҫитменнине пула пирӗн пуҫлӑхсем тӗрлӗ майпа перекетлеме тӑрӑшаҫҫӗ. Мӗн тӗлӗнмелли пур? Эсӗ те, хаклӑ вулаканӑмӑр, перекетлетӗн пуль-ха. Санӑн ту тупӑшу ыттисен пекех чакса пырать пуль-ха. Эсӗ те ыттисем пекех йӳнӗрех таварсем ҫине куҫма тӑрӑшатӑн, лавккара йӳнӗреххине суйлатӑн. Ҫак сӑлтавпах ӗнтӗ пирӗн тӳре-шара та чӑваш сӑмахӗсене перекетлет, вӗсемпе сайра хутра усӑ курать.
Нумай пулмасть Раҫҫей Федерацийӗн тӗрлӗ регионӗсене Мускавран пӗр хут саланчӗ — «Концепция преподавания русского языка и литературы в общеобразовательных организациях РФ» (чӑв. Раҫҫей Федерацийӗнчи пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан организацисенче вырӑс чӗлхипе литературине вӗрентессин концепцийӗ). Раҫҫей Федерацийенче унпа килӗшӳллӗн вырӑс чӗлхине вӗрентесшӗн. Документри хӑш-пӗр пунктсем республикӑсенчи тӳре-шарана килӗшсех каймарӗ ҫав. Тутарсемпе якутсем хӑйсен хирӗҫле сӑмахне калама хӑват ҫитерчӗҫ. Пирӗн патра та ӑна сӳтсе яврӗҫ-ха та ӗнтӗ, анчах Чӑваш чӗлхин пӗрлехи комиссийӗнче пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн ни хӑватлӑ хыпар тухмарӗ, ни тӳре-шара ҫак концепцие хирӗҫлени пирки татӑклӑн каламарӗ.
Продолжаю комментировать "Проект Концепции преподавания русского языка и литературы в общеобразовательных организациях Российской Федерации". http://chgign.ru/533-proekt-koncepc ... yskoy-federacii.html
Обратим внимание на следующее место: "Не менее значим фактор равенства стартовых позиций выпускников образовательных организаций при трудоустройстве. Свободное владение русским литературным языком является неотъемлемым условием трудоустройства на позиции высокого уровня квалификации.
Отправной точкой размышлений является следующий документ: "Проект Концепции преподавания русского языка и литературы в общеобразовательных организациях Российской Федерации" http://chgign.ru/533-proekt-koncepc ... yskoy-federacii.html
Начнём вот с этого: "9. Необходимо создать единую государственную систему обучения русскому языку как неродному, предполагающую обязательное обучение основным предметам на русском языке в сочетании с углубленным изучением родных языков и литератур.
Вырӑс чӗлхинче "Родитель" тата "Родители" сӑмахсем пур. Халь вара вӗсене ак ҫапла ҫырса пӑхас: Родите ль? тата Родите ли? Мӗнле пек?
Эпир, айван чӑвашсем, "пӗрле ҫырмалла-ши е уйрӑм, е дефиспа" тесе тӗнкене кӑлартпӑр хамӑрӑнне. Курӑсӑр ырӑ ҫыннӑмӑрсем, ав еплерех сӑнарланать ҫавнашкал "проблема" вырӑс чӗлхинче!
Лингвистикӑра ГИПЕРКОРРЕКЦИ текен термин пур. Ытлашши ӑслӑ пулма хӑтланса шутсӑр тӗрӗс ҫырма е калама тӑрӑшнине ҫапла палӑртаҫҫӗ.
Чăваш сăмахĕсене таткаласа пĕтерес кăмăллă çынсем апла маррисене "вырăс хыççăн сикетĕр" тесе айăплама пăхаççĕ. Ю.Н.Исаев В.В.Туркай патне янă Уççырура та пур çавнашкалтарах калани.
Эппин, ку айăплав мана та, Акапасара, пырса тивет. Апла-тăк мĕн калама пулать-ха ку тĕлĕшпе?
Лешхайхисен шучĕпе вырăс чĕлхинче тĕрлĕрен ăнлавсене пĕр сăмахпа палăртса çырас туртăм пур имĕш. Чăваш чĕлхишĕн вара çак туртăм пачах та ют иккен. Калас пулать, ку япала нихăш енчен пăхсан та тĕрĕс мар.
Хальхи ачасем мӗнлине пӗлместӗп те анчах пирӗн вӑхӑтра шкулта вӗреннӗ чухне чӗлхе таврашӗнчи пӗр вӑйӑ пурччӗ — «сӑ»-пала калаҫасси». Мана хама апи (лит. чӗлхипе — анне :) ) вӗрентсеччӗ. Вӗсем вӗреннӗ чухне апла вылянӑ имӗш. Шкулта вара пӗрле вӗренекенсене вӗрентсеччӗ те пӗр хушӑ самай ҫапла калаҫса ҫӳреттӗмӗр: «Эснэсӗ паснян высныляма туснухатӑн-и?» (чӑвашла: Эсӗ паян выляма тухатӑн-и?). Шифрӗ кӑткӑс мар: пӗрремӗш уҫӑ саспалли хыҫҫӑн «сн» тата ҫав уҫӑ сасса хушмалла кӑна.
LiveJournal сайтри Antonio-J блогер (хӑй вӑл ҫырӑвӗсене таса вырӑс чӗлхипе ҫырать) нумай пулмасть вырӑс чӗлхипе экзамен епле тытни пирки каласа панӑ. Аса илтеретпӗр, ют ҫӗршыв ҫыннисен пирӗн патшалӑхра ӗҫлес килсен хальхи вӑхӑтра вырӑс чӗлхине, Раҫҫей историне тата саккунӗсене мӗнле шайра пӗлнине кӑтартса экзамен тытмалла. Ӑна ӑнӑҫлӑ тытни пирки пӗлтерекен хутсӑр ытти хутсене памӗҫ.
Antonio-J хӑйӗн пирки каласа панӑ тӑрӑх вӑл Европа пӗрлӗхӗн гражданинӗ, шкулта вырӑс чӗлхипе литературине вӗреннӗ.
+4.3 °C
