Электронлă вулавăш

Çак каç Фалес килне Шурçилхесĕрех кайнă — Шурçилхен урине шăрпăк тăрăннă пулнă, вăл утайман, çавăнпа Фалес ăна сиплекен асамçăсем патне кайса янă. Акă Фалес килне кайма тухрĕ, тахçанхи çулпала уттарчĕ.

Темиçе çухрăм утсан вăл тĕлĕнмелле япала курчĕ — темĕнле çын аллинче хура çулăмран курак вĕçсе тухрĕ, аяккалла вĕçсе кайрĕ. Фалес çавăнтах ун хыççăн утрĕ. Çын каялла çавăрăнса пăхрĕ, Фалеса курчĕ те чупсах кайрĕ. Фалес ун хыççăн. Çакăн пек Фалес вăрманалла тухса та кайрĕ. Тĕттĕм асамçă (Фалес çакна хура çулăм тăрăх ăнланчĕ) хăвăртрах та хăвăртрах чупнă, ăçтан вăйĕ тупăннă-ши, анчах Фалес та юлман. Акă Фалеспа асамçă Тинулод уйĕсене çитрĕç те. Тен, Фалес ăна хăваласа çитĕччĕ те, анчах асамçă патне икĕ лаша çавăтса пыракан çын чупса пычĕ те вĕсем иккĕше те утланса аякалла тапса сикрĕç.

Фалес çак асамçăсем хыççăн виçĕ кун хăваларĕ, анчах хăваласа çитеймерĕ. Тăваттăмĕш кунне вăл, выçă та ывăннăскер, темĕнле пысăк пӳрт тĕлне пырса кĕчĕ. Алăкне такам уçрĕ те, çавăнтах хупса хучĕ. Фалес пĕчĕк хушăкра çулăм пек хĕрлĕ куçсем курса юлчĕ. Вăл хăйĕн туйине пăчăртарĕ, шăппăн алăк патне утса кайрĕ. Алăк хыçĕнче такам пăшăлтатса илчĕ. Фалес çав вăхăтрах туйине çӳле çĕклерĕ те:

— Имобилиус! — тесе кăшкăрса ячĕ.

Çакна кăшкăрнă хыççăн ун çине пысăк çулăм чăмакки ӳкрĕ, анчах вĕçсе çитеймерĕ. Фалес ахаль кăшкăрман, вăл хăйне валли вăйлă щит лартрĕ. Çулăм сирĕлсе кайсан Фалес урипе алăка тапса кăларчĕ, шалта никама та курмарĕ. Фалес питĕ аран шалалла кĕрсе кайрĕ. Ик аяккине пăхкаласа, Фалес малалла утрĕ. Тепĕр темиçе самантран такам «Фактор азун» тесе пăшăлтатрĕ. Фалес, нимĕн те тума ĕлкерейменскер, хытса ларчĕ. Туйи вара Фалесăн ун çинех тĕллесе тăнă. Фалес умнелле пăхса илчĕ, ун çине икĕ хĕрлĕ куç пынине курчĕ. Çак куçсенче темĕн усалли, темĕн вăйли курăнчĕ. Фалес аялла пăхрĕ, туйи ун çине тĕлленине курчĕ те хирĕç асам турĕ. Çав самнтрах Фалес хăй куçма пултарнине туйса илчĕ, туйине тăсса:

— Оренас! — тесе кăшкăрчĕ. Çавăнтах çӳлте пĕчĕк хĕвел евĕр çулăм пĕрчи пулса ларчĕ. Çутăра Фалес асамçăн питне курса юлма ĕлкĕрчĕ. Ку хăйĕн пекех çамрăк, çӳллĕ асамçă пулнă, анчах та çутă мар, тĕттĕм. Тĕттĕм асамçă çавăнтах Фалеса ураран çапса ӳкерчĕ те тулалла чупса тухрĕ.

— Эх, шуйттан, — ылханса илчĕ Фалес, — кам пултăн-ши вара эсĕ, ма эпĕ сана малтан курман-ши?

Тарăн шухăша кайса Фалес каялла утса кайрĕ, анчах çавăнтах сиксе илчĕ — алăк патĕнче лаша тăрать-çке!

Фалес çавăнтах ăна утланса Нероса васкарĕ. Унăн пуçĕнче тĕрлĕ шухăш явăнчĕ. Кам пулчĕ-ши çак тĕттĕм асамçă? Ăçтан тупăнчĕ-ши вăл? Кам янă-ши ăна Çуттисем патне?

Çакăн çинчен шухăшланă чухне Фалес айĕнчи лаша тăпах чарăнчĕ. Темиçе самантран лаша сывлăшра ирĕлсе кайрĕ — Фалес çемçе вырăн çине лаплатса ӳкрĕ. Акă вăл тăчĕ, тĕттĕм асама ылханса каялла çаврăнса пăхрĕ — лаша мĕлки питĕ хăвăрт каялла вĕçсе кайрĕ. Малалла Фалесăн çурран утма лекрĕ...

Икĕ кунтан Фалес чиперех, анчах питĕ выçă та ывăннăскер, Нукран вăрманĕсем патне çитрĕ. Хуралçăсем ăна ирттерсе ячĕç, çавăнтах ăна шырама янă тесе каларĕç. Фалес ывăнни çине пăхмасăрах Нероса васкарĕ.

— Çакăнта манăн çулçӳрев вĕçленĕвĕ, — терĕ Фалес, — тата мĕн пĕлесшĕн эсир?

— Урăх пире нимĕн те кирлĕ мар, — терĕ Флагрис, — анчах çак çамрăк асамçă мана халь те канăç памасть. Ман шутпала, пурте çакна туяççĕ пулĕ? — ыйтрĕ Флагрис асамçăсенчен. Зал ăна шăв-шавпа кĕтсе илчĕ, анчах паллă — вĕсем килĕшеççĕ.

— Çакăн пек пулсан тĕттĕммисем патне елчĕсене ямалла, калаччăр, мĕнле çамрăк асамçă килнĕ вĕсем патне, вĕсем пире яланах кун çинчен пĕлтеретчĕç вĕт.

— Ман шутпала, ку тĕтĕммисен пытарнă вăй пулма пултарать, — вĕсен патне элчĕсене кăна мар, тĕпчевçĕсене те ямалла, — терĕ Хорунг, вăйпала Фалес хыçĕнче тăраканни.

— Тĕрĕс, Хорунг. Çавăнпа та сире валли пысăк ĕç пулĕ — Фалес, Хорунг, Сарен (пĕчĕк, çинçешке асамçă çине кăтартрĕ) тата Ривен (пĕчĕк, анчах вăйлă алăллă тата вăйлă ураллă асамçă çине пăхса илчĕ) тĕпчеве каятăр. Пуçлăх — Фалес пулĕ. Элчĕсене вара халь суйлăпăр...

Анчах Фалес хăйĕн ушкăнĕпе тулалла тухса утрĕ. Малтанхи çулпала вĕсем Лашасем патне кайрĕç, хăйсен учĕсен утланчĕç те, Хорунг патне вĕçтерчĕç (унăн пӳрчĕ самай патĕнче пулнă) Хорунг пурне те кĕртрĕ. Пирĕн тĕпчевçĕсем хăйсен планне тума пикенчĕç.

Çур сехет калаçса ларсан туссем план турĕç — Нукран вăрманĕсем урлă тухса вĕсем çурран Ěмĕрхи вăрмансем патне кайĕç. Кунта вĕсене элчĕсен хăваласа тытмалла. Вĕсем элчĕсемпе Ěмĕрхи патне çитĕç, вăрмана çитиччен пилĕк çухрăм юлсан сиксе юлĕç. Кайран вĕсем шăппăн, никама курăнмасăр, вăрмана кĕрсе кайса Тĕттĕммисен тĕп пӳртне кĕрĕç, мĕн пур асамçăсене пăхса тухĕç, вăхăт пулсан пĕрер туя вăрласа тухĕç. Кайран вĕсем вăрмантан шăппăн тухса элчĕсемпе каялла ларса кайĕç.

Плана вĕçлесен туссем патне Флагрисран çынсем килчĕç, планне калама ыйтрĕç. Плана пĕлсен, асамçăсем каялла кайрĕç, тĕпчевçĕсем вĕсемпе пĕрле.

Флагрис патне çитсен вĕсем нумай кĕтсе тăмарĕç, çавăнтах шала кĕрсе кайрĕç, анчах унта, Флагриссăр пуçне никам та пулман.

— Асли, пирĕн малалли ĕçсен йĕрки паллă, — терĕç харăс Фалеспа Хорунг.

— Каласа пама пар пире хамăрăн ĕç йĕркине, — терĕç харăс Саренпа Ривен.

Флагрис куç харшисене çĕклесе кулскаласа илчĕ те:

— Юрĕ, каласа парăр хăвăрăн планăра, — терĕ.

Çакăн хыççăн Фалес малалла тухрĕ те, вулакана мĕн паллине веçех каласа пачĕ. Каланă çĕртре вăхăт малалла шурĕ, каç пулма пуçларĕ. План çутта тухнă çĕре сакăр-тăхăр сехет çитрĕ. Флагрис плана илтсен кăшт шăпăрт ларчĕ, кайран тăчĕ те унта-кунта çӳреме пуçларĕ.

— Ăнланатăр пулĕ эсир, ку план питĕ хăрушă, — терĕ Флагрис, — анчах та эпĕ ăна йышăнатăп. Хатĕрленĕр, ыран кунта кăнтăрла валли пулмалла пултăр, — терĕ те вăл çавăрăнса утрĕ.

Тăватă тус алăкран тухрĕç, лашисене илчĕç те хула варринелле сиктерчĕç. Фалес вара икçĕр метртан хăйĕн ылтăн ураллă Шурçилхине чарчĕ те пысăк алăк витĕр çавăтса илсе кайрĕ. Уя тухсан вăл ăна каллех утланчĕ. Шурçилхĕ савăнăçлăн ихĕрсе ячĕ, кайри урисемпе çĕре чавса илчĕ те уялла вĕçтерчĕ.

Фалес килне çитиччен, эрне каялла пулнă вырăна кайса килчĕ. Шурçилхе ăна çав вырăна çур сехетрех илсе çитерчĕ. Фалес анчĕ, пӳрте тепре кĕрсе тухрĕ, никама та тупаймасăр тухса кайрĕ, анчах, ун çине пăхса ларакан икĕ хĕрлĕ куçа курмарĕ.

Шурçилхепе Фалес уялла ухă йĕппи пек вĕçтерчĕç.

3. Çапăçу

Тепĕр кунне ирхине Фалес лаша çинчен анчĕ. Вăл сисмесĕрех Шурçилхе çинче çывăрса кайнă пулнă. Самантран Фалес пĕр вырăнта сиксе илчĕ, лаши çине ларчĕ, анчах унăн пуçне урăх шухăш пырса кĕчĕ те вăл, пĕр урапа лаша çинче, тепринпе çĕр çинче тăраканскер, çурăм çине персе анчĕ. Тарăхнипе Фалес вăрçкаласа илчĕ, Шурçилхене утланчĕ, шăппăн çеç вăрманалла уттарчĕ. Вăрмантан тухсан вăл лашана хыттăн ячĕ. Ултă сехет валли вăл Нероса çитрĕ.

Пысăк хапха умĕнче вунă асамçă ытла тăнă — тĕпчевçĕсемпе элчĕсем. Вĕсем тин пуçтарăннă кăна пулнă.

Хапхаран, Фалес киличчен, Флагрис тухрĕ, çамрăк асамçă çитессе кĕтрĕ те çакăн пек сăмах тытрĕ:

— Йĕркеллĕ кайса килмелле пултăр сирĕн, — терĕ вăл, — çитсен хăвăр çинчен пулăшакан ушкăна калăр. Вĕсен хушшинче ельфсемпе гномсем те пур, вĕсем пире пулăшма пуçтарăннă.

— Çапăçуран пăрăнасси пулмарĕ пулсан вара? — терĕ Хорунг.

— Çапăçмалла пулчĕ пулсан çапăçăр, пулăшакан ушкăна чĕнме те пултараттăр, — сăлхуллăн кулса илчĕ Флагрис, — анчах эсир манман пулĕ, пирĕн темĕнле çамрăк тĕттĕм асамçă çинчен пĕлмелле, — терĕ вăл.

— Манман, Асли, — терĕ Фалес, — веçех пĕлсе килĕпĕр.

Çакăн пек асамçăсем Неросран тухса кайрĕç.

Малтанах Фалеспа ытти тĕпчевçĕсем уйпа, шуса кайнă пек курăнмалла мар чупса кайрĕç. Малта Фалес, кайран ыттисем. Ку çулçӳрев нимĕнле япăхсăрах иртрĕ. Темиçе çухрăмран Фалес, план тăрăх пынăскер, хăйĕн ушкăнне элчĕсемпе пĕрлештерчĕ, çулпа кустарчĕ.

Темиçе кунтан вĕсем Ěмĕрхи вăрманĕсем патне çитрĕç. Планри пекех, Фалеспа Хорунг тата Саренпа Ривен элчĕсене систермесĕрех сиксе тухрĕç, шăппăн вăрман умне пырса тăчĕç.

— Питĕ шăп-ха кунта,.. — терĕ Фалес, анчах каласа пĕтереймерĕ. Вăрман ăшĕнчен темĕнле çынсем сиксе тухрĕç. Пурин те куçĕсем çунса тăнă пулнă. Фалес никам та ним сиссе юличченех çĕр çине ӳкрĕ те вăрман еннелле кусса кайрĕ. Вăрман ăшнелле кĕрсен вăл çаврăнса пăхрĕ — унăн тусĕсене аллисене сӳлелле çеклеттернĕ, туясемпе тĕллесе тăраççĕ.

Фалес нимĕн те тăвайманнипе кăшкăрса ярас патне çитрĕ, анчах та шăл çыртса вăрманалла кĕрсе кайрĕ. Темиçе самантран вăл тата хурлăхлăрах пулăм курчĕ. Элчĕсем те аллисене тăратса тăраççĕ. Фалес каялла пăхса илчĕ те чĕтреме ерчĕ — унта Лордван ыттисемпе калаçса тăнă пулнă. Фалес шăппăн кăна, Лордван çине пăхмасăр, юнашар йывăç çине хăпарчĕ, çӳле çитсен туйинчен çӳлелле хĕрлĕрех-кăвак тĕслĕ çулăм кăларса ячĕ те, «пулăшакан ушкăн» тесе пăшăлтатса илчĕ. Çулăм çил пек таçталла вĕçтерчĕ.

Фалес темиçе сехет кĕтсе ларчĕ. Акă аякра темĕнле пăнчă курăнса илчĕ. Кашни самантрах вăл пысăкрах та пысăкрах пулма пуçларĕ. Пăнчăран çулăм вирхĕнсе тухрĕ, тĕттĕммисен ушкăнĕ çине вĕçрĕ. Тĕттĕммисем кăшкăрса саланчĕç, анчах самантран каллех пуçтарăнчĕç те çапăçма хатĕрленсе тăчĕç. Лордван темĕнле хура лаша çине ларчĕ, пĕр çамрăк асамçăна туртса илчĕ те вăрманалла тарчĕ. Çав самантрах çутă асамçăсем пырса çапрĕç. Веçех пăтрашăнса кайрĕ, унта-кунта çулăм, пăр, çĕр, шыв вĕçеççĕ. Фалес йывăç çинчен анчĕ, Лордван хыççăн пĕтĕм вăйран чупрĕ.

Вăл ăна нумаях хăваламарĕ, часах хăваласа çитрĕ. Лордван çавăрăнса пăхрĕ, Фалеса курчĕ те лашине тăп чарчĕ. Вăл тата çамрăк асамçă лаша çинчен анчĕç те Фалес тинех çамрăккине паласа илчĕ. Ку икĕ эрне каялла Фалеспа çапăçнă тĕттĕм асамçă пулнă.

— Атте, эпĕ ку эрешмене часах лапчăтăп, эсĕ кай, — терĕ вăл.

Ашшĕ нимĕн те чĕнмерĕ, çавăрăнчĕ те туйине çĕклерĕ. Туя çинче Неторас кайăкăн тĕкĕ пулнă. Самантран çак тĕк кăвакарса кайрĕ, темĕнле асамлă çутăпа çамрăккине хупласа хучĕ. Фалес туйинчен ун çине çулăм кăларса ячĕ, анчах çулăм ун çине лексен икĕ хут вăйланса каялла вĕçрĕ. Фалес хăвăрт пăрăнчĕ. Çулам аяккинчен иртсе кайрĕ, вăрмана чĕртсе ячĕ. Юнашар йывăç çинчен темиçе курак çĕкленчĕç те хăранипе аяккалла вĕçсе кайрĕç.