Электронлă вулавăш

— Ахаль те сан, Алтаккин пичче, пуçунта эрех чан çапать. Ытлă эсир чапа тухасшăн, каппайчăк ямшăксем пек шăнкăр-шăнкăр шăнкăравпа çӳресшĕн, — тет Крахьян хапха патне пырса.

— Пирĕн Хăвалăх çынни Уланкă Кавришĕ каппайчăк çын мар, анчах шăнкăравпа çӳрет, — тет Алтаккин, Михаляпа юнашар ларать те сӳспе тата чĕнпе явнă тилхепене ярса тытать.

— Вăл халĕ Уланкă Кавришĕ мар, Улангин, вулăс кăмиссарĕ, — тет Крахьян, пысăк хапхана яри уçса пăрахать.

— Манăн Михаля шăллăм та кăмиссар пулĕ-ха! — Алтаккин пĕр аллипе çĕлĕкне хывса суллать, тепринпе тилхепене карт туртать те ши! шăхăрать.

Лаша сехри хăпнă пек сикрĕ те хапхаран вирхĕнсе тухрĕ.

— Эпĕ, хĕрарăм, пăхса ӳстернĕ лаша вăл, шăхăрнине юратмаеть, — кăшкăрса юлчĕ хапха патĕнче Крахьян.

Çуна ĕнерхи тăман çул çине юр хĕвĕнтерсе хăварнипе шыв çинчи кимĕ пек тикĕс пычĕ, çуртсемпе йăмрасем вĕлт-вĕлт кăна тăрса юлчĕç. Лаша хире тухсанах, Алтаккин çуна хыçне тайăнчĕ, кашкăр тир çухана сирсе пăрахрĕ те юрласа ячĕ:

 

Чишма ялĕ хĕррипе

Чăштăр-чăштăр чаканлăх,

Йĕлмекасси енĕпе

Ик енче те йăмралăх.

Хир-хир тăрăх çунапа

Кăçал иккĕн иртĕпĕр,

Çитес çулхи хуйхăпа

Чĕресене чĕрмĕпĕр.

 

Вăрăм юрă юрларĕ Алтаккин. Юрласа пĕтерсен нумайччен айккинелле пăхса пычĕ. Те юррăн хурлăхлă вĕçĕ хăй кăмăлне хуçнине Михаляна кăтартас мар терĕ, те куçĕсенчен сăрхăнса тухнă куççульне пытарчĕ...

— Эпĕ хам та юрлама пĕлкелетĕп, анчах кун пек юрра халиччен илтменччĕ, — терĕ Михаля. — Ху шухăшласа кăлармарăн-и, Алтаккин пичче?

— Эсĕ мана пĕлместĕн-им? — калаçрĕ Алтаккин. — Эпĕ хам кăмака тăватăп, хам пура пуратăп, пусăсем-тарасасем алтатăп. Чăваша мĕнле ĕç кирлĕ, пурне те витĕр пĕлсе тăратăп, ăсталăх енчен кивçене каймастăп. Хам пĕр-пĕччен хуйхăрнă чухне юрăсем шухăшласа кăларатăп та, чĕре пысăк ĕç тунă пек лăштах выртать. Эсĕ мана пĕрмаях хаваслă çӳрет, юптарать тетĕн-и? Çук, манăн тарăхса çитнипе ĕсĕклесе йĕни те пулать. Эпĕ çынсем хуйхă-суйха манса кайччăр тетĕп, вĕсене йăпатма кăна юптаратăп. Халь пурте вĕренмелле, чăваш Мускаври университета кĕмелле тесе çыраççĕ, пухусенче алă çупса калаçаççĕ. Ырă самана килсе çитрĕ те, Михаля шăллăм, çамрăк ĕмĕр иртсе кайрĕ, тăнлав çинчи çӳç кăвакарчĕ. Эх, вĕреннĕ пулсан, эпĕ Атăл урлă кĕпер хывăттăм, чăвашсен пӳрчĕсене çутă кĕртĕттĕм. Ĕнтĕ вăй-хал чакрĕ, çапах та икĕ йĕс турилкке çапса ялсем тăрăх танккаса çӳретĕп. Витре тĕплемелли çук-и? — тесе кăшкăратăп. Акă çакă ылтăн алăсене, — Алтаккин икĕ аллине те тăлăп çаннинчен кăларчĕ, — пысăк ĕç ĕçлеттерме хам çамрăк чух ырă самана килмерĕ. Халĕ килчĕ те... — Алтаккин пуçне ыйха кайнă пек усрĕ.

 

12

Çурхи хаваслă тĕнче хаяр хĕлпе тавлашса килни кирек хăçан та сисĕнсе тăрать. Чакак хĕлле тĕкне лапсăркка тытатчĕ, халĕ якалса кайнă, Михаля урампа иртнĕ чух ун пуçĕ тăрринчен хăвăрт вĕçсе иртрĕ, хӳрине пăлтăртаттарчĕ. Вулăс ĕçтăвкомĕ умĕнче çуналлă лашасем нумаййăн тăраççĕ, çурăмсем çинче хура кураксем лăпкăн лараççĕ, йăптăх çăмне хура сăмсисемпе тăпăлтараççĕ. Кĕрĕк пиншаклă çын кирпĕч çурт умĕнче уткаласа çӳрет, винтовкине çурăм хыçне çакнă, çаккăç чĕнне сылтăм аллипе тытнă.

— Эсĕ, юлташ, ăçта? — ыйтрĕ вăл утса пыракан Михаляран.

— Эпĕ Николай Петрович патне кĕрсе тухасшăн та. Вăхăчĕ пур-ши? — терĕ Михаля.

— Темле çав, — терĕ пиншаклă çын. — Халĕ кантур вĕлле пек кĕрлесе ларать, пĕри хут çырса хурçă перине чăйлаттарать, тепри çĕлĕкне хывать те урайне çапса вăрçать, тата тепри сĕтеле алă чăмăрĕпе шалт тутарать.

— Манăн ĕç йăпăртлăх çеç, — Михаля пиншаклă çынна палларĕ. — Эсĕ, Шерхулла, çынна та паллами пултăн-и? — терĕ Михаля.

— Халĕ хирте виçĕ шит хулăнăш юр выртнă чух аслати папай кĕрлетĕр, мана аçа çаптăр! — кăшкăрса ячĕ Шерхулла, Михаляна ыталаса илчĕ. — Чăвашсем: «Тутарăн ăсĕ хăйĕнчен малтан çӳрет», — теççĕ. Тĕрĕс мар иккен. Ай-хай, Михаля тăванăм, эпĕ, шакла пуç тутар, сана та паллайми пулнă, ватăлсах кайнă иккен. — Шерхулла Михаляна ытамĕнчен кăларчĕ те хăй çине кантур умĕнчи çынсене пăхтарса шавларĕ: — Сана курманни те нумай пулать, ху та питĕ улшăннă, çамрăкланса кайнă. Николай Петрович патне хамах ертсе кĕрем, эппин.

Шерхуллапа Михаля табак тĕтĕмĕ тулнă вăрăм кăритур тăрăх утрĕç.

— Кунта! — терĕ Шерхулла, хура сăран çапнă алăка яри уçрĕ те Михаляна аллинчен сĕтĕрнĕ пекех туртса кĕрсе кайрĕ.

— Николай Петрович, эсĕ тахçанах кĕтекен çын те утсах килнĕ, те пĕлĕтрен ӳкнĕ. Кантур умĕнче тĕл пултăм, — кăшкăрса калаçрĕ Шерхулла. — Эсир, Михаля шăллăм, тăраниччен калаçăр та, эсĕ вара манпа калаçма та хăвар, сăмах хутаççине салтса пĕтĕмпе ан силле, — терĕ те Шерхулла, тухса кайрĕ.

— Манăн юратнă Михаля пиччем вăрçăра пуçне хучĕ-шим тесе пурăнаттăм, сана курас шанчăка та çухатнăччĕ, — Вавилов сĕтел хушшинчен калаçсах тухрĕ, Михалян аллине хытă чăмăртарĕ.

— Эпĕ пĕр уйăхлăх госпитальтен килтĕм, вара комиссине тăрас та каяс пулать. Халăхпа калаçса та кураймарăм-ха, — терĕ Михаля.

— Эсĕ халĕ салтака каяс пирки ан шухăшла-ха, Михаля пичче, — Вавилов ун умне пырса тăчĕ. — Эсĕ кунта питĕ кирлĕ çын. Эсĕ килни çинчен Улангинран пĕлтĕм. Эпир сана, Михаля пичче, питĕ пысăк ĕç парасшăн, вулăсра çĕр комиссарĕ тăвасшăн.

— Манăн вĕренсе ларса çитмĕл йĕм çĕтмеллеччĕ, вара, тен, кăмиссарпа юнашар лармалли çын пулăттăм. Кунти пушă-çке, пĕр йĕркеллĕ шухăш та хваттере кĕмен. — Михаля хăй çамкине пӳрнепе кăтартрĕ.

— Улангин та санран нумай вĕренмен, анчах çар комиссарĕ вырăнче чипер ĕçлет, — хыттăн каларĕ Вавилов. — Çĕр комиссарĕ пулатăн эсĕ, Михаля пичче. Хирĕçле çăвар та ан уç, вĕренмен тесе çамкуна шаккаса ан лар. Килĕш те аллуна пар! — Вавилов алă тăсрĕ.

Михаля пĕтĕм пĕвĕпе каялла туртăнчĕ, чĕнмерĕ...

— Ытла кутăна ан пер ĕнтĕ, Михаля, мана итле, — терĕ волисполком председателĕ.

— Эпĕ питĕ сахал вĕреннĕ-çке, пысăк вырăна кĕрсе, Николай, сан ятна ярас килмест, — каларĕ Михаля, пуçне лăшт усса ларчĕ.

— Вĕренменнипе мухтанса ан лар, Михаля пичче! — Вавилов, çилленнĕ пек, хăвăрт уткаласа çӳрерĕ. — Эсĕ шурă хут таврашĕнче чăнах та сахал пулнă, анчах та пурнăç кĕнекине лайăх вĕреннĕ, куççульпе вуланă. Вĕреннĕ çынсем вулăсра пур, анчах вĕсен халăха юратни, уншăн çунни, уншăн вилме те хатĕр тăни çук. Кунта, акă, тĕслĕхрен, Иорданский пуп пурăнать, тĕрĕссипе каласан, пурăнмасть, халăх çăкăрне кăна çиет. Эпĕ ăна çĕр комиссарĕ вырăнне лартсан, вăл туртăнса тăмĕччĕ, килсе ларĕччĕ, чи лайăх çынсене çакса вĕлерме пăяв явтарĕччĕ.

Михаля тем калама тăнăччĕ — кабинета хĕрлĕ тутăрлă делегатка Чинук вăрт-варт пырса кĕчĕ. Председатель кабинетĕнче яланах çын пуррине хăнăхнипе пулмалла, Михаля çине пăхмарĕ те, тӳрех сĕтел патне иртсе, васкаса ыйтрĕ:

— Эсĕ мана чĕнтернĕ, терĕç. Мĕн ĕçпе-ши?

— Чинук аппа, — терĕ Вавилов, — эсĕ ача çуртне кайса кил-ха, тĕрĕсле. Пуп майри умĕнче хăвна хăюсăр ан тыт, Совет влаçĕ çынни пек, делегатка пек пул!

— Ăçтарах, вăл ача çурчĕ?

— Ĕлĕкхи кулач хуçи çуртĕнче... Эсĕ, Чинук аппа, ку çынна çаврăнса пăх-ха, тен, палласа илĕн, — Михаля çине тĕллесе кăтартрĕ Вавилов.

— Э-эй, Михаля-çке! — тĕлĕнчĕ Чинук. — Кунта сан яланах çын пур та, çаврăнса пăхас тесе шухăшламарăм та эпĕ. Аван-и, сывă-и, Михаля кӳршĕм? — Чинук Михаляна алă пачĕ. Михаля ура çине тăчĕ, Чинука алă панă чухне кĕçĕр каç курнă тĕлĕкне, Алтаккин Чинук пирки каланă сăмахсене аса илчĕ те вăтаннипе хăлха таран хĕрелчĕ. Çапах та сăмах калама чĕлхи çаврăнчĕ.

— Мĕнле пурăнатăн, Чинук тусăм? — терĕ.

— Халлĕхе пурăнатăп-ха, юмах-сăмах ваклама кĕçĕр ман пичче хваттерне пыр, калаçса ларăпăр. Халĕ эпĕ ачасен çуртне кайса килем-ха, — терĕ те Чинук кабинетран кĕнĕ пекех васкаса тухса кайрĕ.

Кунта кĕтмен çĕртен тĕл пулнинчен Михаля тĕлĕнсе ларчĕ, Вавиловпа çĕр пайĕн председателĕ пуласси çинчен калаçнă чухне те хăй курнă тĕлĕкĕ темиçе хут та асне килчĕ.

Чинук нимех те шутламарĕ, таçта чĕре тĕпĕнчен савăнăç çĕкленнине туйса илчĕ, туйса илчĕ те уйăраймарĕ: те савăнăç кăна, те çуллахи илемлĕ çанталăкри сарă хĕвел пек вĕри юрату... Вăл урампа васкаса утрĕ, утнă чухне аса илсе пычĕ. Кунтан инçех те мар кĕперпе каçса кайсанах чул çурт ларатчĕ, ун алăкĕ тăрринче вывеска çакăнса тăратчĕ. Пысăк хырăмлă сăмавар ӳкернĕччĕ, вăл чашкăрса пăс кăларса ларнине, сĕтел тавра икĕ тĕрĕллĕ кĕпеллĕ, мăк пек çăра сухаллă хресчен пĕр алăпа чей курки, тепринпе кулач чĕлли тытса ларнине кăтартнăччĕ. Чинук хĕр чухне ку лавккана кĕрсе курман, кулачине те çимен, анчах унта пĕçерекен кулач кăпăшка та тутлă иккенне çынсенчен илтнĕ. Çав симĕспе сăрланă калай вывеска çинчех ку лавккана виççĕмĕш гильдири купса Калашников тытса тăнине, вăл хуçа пулнине кăтартнăччĕ.

Чинук кĕперпе каçса кайрĕ, чул çурт умĕнче чарăнса тăчĕ. Хайхи вывеска вырăнне саваламан тăрăхла хăма татăкки çакнă, ун çине «Пичик ачасен çорчĕ» тесе тикĕтпе çырнă, тикĕчĕ шĕвĕрех пулнă ахăр, пур саспалли айĕнченех йăр-йăр юхса аннă.

— Ĕлĕкхи саманара илемлĕ сăрпа, халĕ тикĕтпе, — хăй тĕллĕн калаçса илчĕ Чинук. — Микулай тĕрĕс калать иккен, пуп чăваш та, вырăс та мар, пуп кăна, çавăнпа вăл хăй арăмне «пичик» тесе те, «çорчĕ» тесе те çыртарнă. Эпĕ шкулта пĕр çул та вĕренмен пулсан та капла çырмăттăм.

Чинук тимĕр пусма çинче сиксе илсе кăçатă тĕпне тасатса юр вĕçтерчĕ, йывăр алăка уçса кĕрсе кайрĕ, çап-çара пысăк пӳлĕмре çиелтен хура çитсăпа пустарнă кĕрĕк пальтоллă хĕрарăма курчĕ, çитси çĕтĕлсе пĕтнĕ, саплăкĕсем усăнса тăраççĕ. Хĕрарăм сарлака хырăмлă тăм чӳлмеке кусарпа шакка-шакка ватать.

— Ара, мĕншĕн эсĕ чипер чӳлмеке çĕмĕретĕн-ха, инке? — терĕ Чинук, тĕлĕнсе кайнă пекех пăхса тăчĕ.

— Эпĕ сана инке мар, урăххи! — хĕрарăм хаяррăн шурă куçпа пăхрĕ, мăйăх пекех хура çăмлă тутисене пĕркелерĕ те хытарчĕ.

— Пирĕн чăвашсем инке тесе хăйĕнчен аслăрах хĕрарăма сума суса калаççĕ. Эсĕ кам вара? — терĕ Чинук.

— Питĕ пĕлессӳ килсен, эпĕ Иорданская, Анна Павловна, пичик ачасен çорчĕн заведующийĕ, — хĕрарăм пукан çинчен тăчĕ, хăпарса тăракан кăкăрĕ урлă Чинук çине пăхса илчĕ. — Чӳлмек вататăп та тăватă татăкран тăватă турилкке тăватăп. Ачасене çитерме савăт-сапа çук. — Хĕрарăм вырăс сăмахĕсене чăвашлисемпе, чăвашлисене вырăслисемпе пăтратса калаçрĕ, Чинук «вара вăл калаçнине хăй ăнланнă пек чăвашлатса пычĕ.

— Пасарта йывăç савăт-сапа нумайччĕ-çке, — пулăшас пек калаçрĕ Чинук.

— Эбир немножко думать тăватпăр, йăпăр-йăпăр бегаем, как кăвакал кутăн чăматпăр. Ĕç тухмасть, — хĕрарăм алă сулчĕ те каллех чӳлмек ватма тытăнчĕ.

— Чăваш та, вырăс та марри паллă ĕнтĕ. Упăте-и ку, этем-и? — шухăшласа тăчĕ Чинук. — Ахальтен кун тутине çăм тухман-тăр.

— Эсĕ мин кунта шăршласа çӳретĕн? Килте ĕç çук-и, ачу çăкăр ыйтмасть-и? Эсĕ кам вара? — ыйтрĕ хĕрарăм.

— Питех те пĕлессӳ килсен, эпĕ Зинаида Станкова, делегатка. Килессе те эпĕ хам тĕллĕн килмерĕм, ĕçтăвком председателĕ Вавилов хушнипе кăна.

— Висем тĕрĕслеме хушаççĕ, хăйсем никакой помощи памаççĕ. Ничего, ничего не дают, — вăрçма пуçларĕ вăл. Вулăсри çынсем ача çуртне йĕркелес пирки волисполкомрисем нимех те тумаççĕ имĕш, пĕтĕмпе пуп майри кунĕн-çĕрĕн эхлетсе ĕçленипе ачасем тăранкалаççĕ пулать.

— Ку та манăн! — пуп майри урайĕнче выртакан пуртта урипе тапрĕ. — Ку та манăн! — терĕ вăл, хăваран явса тунă шӳрлĕкри йĕтĕре илчĕ те урайне таккарĕ.

— Эсир, Анна Павловна, хăвăра хĕрхенĕр, ытла çилленнипе ырă чунăра ан пăсăр, — ун хутне кĕнĕ пек йăваш сасăпа каларĕ Чинук.

— Совет влаçне ачасене çитерме пулăшатăп, — терĕ пуп майри, ку сăмахсене вăл нумай хут каланă пулĕ, çавăнпа чăвашлатсах çитернĕ. — Хам çĕтĕк-çатăка тăрса юлтăм, куратăн-и, мĕнле саплăклă пальтопа çӳретĕп. Намăс! Ыйткалакан пекех! — çинçе сассипе чанкăлтатрĕ пуп майри, Чинук çине сиксе ӳкес пек усаллăн пăхса. — Урампа иртсе çӳренĕ чух, — терĕ вăл, — йытă-качка хӳре тăратса сиксе тухать те мана киле çитичченех вĕрсе ăсатать. Ку турилккесене кĕрсе парас-ха, — терĕ пуп майри, айккинче пăс кăларнипе пас тытнă алăка аран-аран ахлатса уçрĕ, хупма тăчĕ, анчах Чинук хăлăпран ярса тытрĕ те хыçалтан кĕрсе кайрĕ.

Çĕрĕк купăста шăрши кӳ! персе сăмсана çапăнчĕ, куççуль кăларттарчĕ. Чинук, хăй алăк пуканĕ урлă каçсанах, шак хытса тĕлĕнсе кайрĕ. Урамран пăхсан тимĕр витнĕ кирпĕч çурт чиперехчĕ, тикĕтпе çырнă вывеска кăна пăсса тăратчĕ. Тулта яка тимĕр, шалта пăсăк нимĕр иккен.

Алăк патĕнче тăрăхла кăмака, унăн хĕррине кирпĕч купаласа тултарнă та пысăк хуран кĕртсе лартнă. Хуранĕнчен пăс явăнса тухать, мачча тарласа кайнă та ун çинчен пăт-пат шыв тумламĕсем ӳксе тăраççĕ. Ку пӳлĕмре сывлама çук, кунта шăршлă пăсара та пĕр самант лăпкă тăраймĕ. Урай варрине каскасем лартнă, вĕсем çине хăма хурса тухнă. Хăваран явнă карçинккасене, хур йăви пекскерсене, саксем çине лартса тухнă, пуринче те аяла çĕтĕк михĕсем сарнă. Унта ачасем выртаççĕ, çывăраççĕ-и вĕсем, макăрса халран кайнă-и, — пĕлме çук. Çапса хĕстернĕ пек йывăр сывлăшра йынăшни те урапа тăпăлтатни кăна илтĕнкелесе тăрать. Чинук тĕпеле иртмерĕ, алăк патнерехри пĕр карçинккана пырса пăхрĕ. Шăммисене типсе кайнă ӳчĕ аран тытса тăракан пысăк хырăмлă пĕчĕкçĕ ача выртать, куç лупашкисене пӳр тулнă. Мĕскĕн ача куçне шăлма-ши, кирĕклĕ пуçне хыçма-ши аллине аран çĕклесе илет те, лĕнчĕр-ленчĕр алли кăкăрĕ çине ӳкет.

Тĕпелте пĕр ача хытах макăрни илтĕнсе кайсан, Чинук икĕ хăма сак хушшипе çавăнталла утрĕ, икĕ енче те ларакан шăршлă карçинккасене пăхасси килмерĕ, чунĕ тăвăлса пычĕ. Леш карçинккари ача хăй çийĕнчи çĕтĕк сăхмана урипе тапса янă, карçинкки сиккеленчĕ, урайне персе ӳкрĕ, ачана ӳпĕнсе хупласа хучĕ. Шари çухăрни Чинук чĕрине вĕтĕ кĕленче сапнă пек касрĕ, вара Чинук хăвăрт чупса пычĕ те ачана алла илчĕ.

— Ара эсĕ питĕ чипер-çке, хĕрĕм! — Чинук ачана аллипе ыталаса сиктерчĕ, хăй патне шурă чĕрçиттиллĕ çамрăк чăваш хĕрарăмĕ килсе тăнине курах кайрĕ. — Мĕн ятлă ку? — ыйтрĕ унран.

— Анăхвис! — терĕ хĕрарăм, Чинук çине мĕскĕннĕн, тарăхнăн пăхса илчĕ.

— Епле-ха эсĕ, Анăхвис, ыттисенчен çирĕп те, илемлĕ те, паттăр та, — Чинук ачана хăй алли çине лартса пăха-пăха илчĕ. — Ку ачан ашшĕ-амăшĕ пулнă-тăр, — терĕ.

— Анăхвисе ĕнер кăна илсе килнĕ-ха, çавăнпа вăл тĕреклĕ, — терĕ шурă чĕрçиттиллĕ хĕрарăм. Эпĕ хам Çатрасем, ашшĕ-амăшне чиперех пĕлетĕп. Ашшĕ, йĕпкĕн хура кăтра çӳçлĕ çын, вăрçăра пуç хучĕ, амăшĕ кĕрхи кăлкан пек сарă çӳçлĕччĕ, те пысăк хуйхă пуснипе, те арçын ĕçĕнче лаша пекех ĕçленипе ванса вилсе кайрĕ, чиперкке Анăхвисе тăлăха тăратса хăварчĕ. Кунта мĕскĕн пурнăç тупаймĕ, пăртакçă пĕчĕк урисемпе тапкаланĕ те леш тĕнчене хăй амăшĕ патне ăсанĕ, çылăхсăр пулĕ, — шурă чĕрçиттиллĕ хĕрарăм макăрсах ячĕ.

— Эсĕ ăна ху пăхкала, — терĕ Чинук.

— Мĕн ман пăхкаласси, — хĕрарăм куçне чĕрçитти вĕçĕпе шăлчĕ. — Эпĕ кунта урай шăлатăп, урай çăватăп. Тӳррĕн калакан тăванне юраман, кунти арçурисене юратăн-и?

— Элек-челек калатăн-и? — Тепĕр пӳлĕмрен алăк хушшине пĕтĕмпех хупласа тачка хĕрарăм пашлатса килсе тухрĕ, утнă чух пĕтĕм ӳт-тирĕ силленсе пырать, урай хăмисем лăчăрт-лăчăрт тăваççĕ.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн