В Чувашском государственном художественном музее 18 декабря 2015 года открылась очередная Персональная выставка чебоксарской художницы Марии Фомиряковой. Название выставки — «Мы/Эпир». Она носит концептуальный характер.
Вот что напечатано в каталоге выставки: «Мир предков. Наш мир. Мир человека, бесконечный космос внутри нас. Образы прошлого, боги, духи, природа, красота мира вокруг… Творческое исследование начиналось с изучения и создания сосредоточия той или иной социальной роли — социотипа — в образе человека… Каждый социопортрет был наделен разными качествами…
Приоритетные цели моего творчества сегодня — изучение архаичных образов языческой (этнической — Т.
More...
<<Мари чӗлхинчи суас (сӳ'ӓ'с, ш'́'ӓ'ш'́', 'с'ӓ'с) этноним — чӑваш чӗлхинчен илнӗскер. Ҫак мари этнонимӗн диалектла формисем куҫкӗрет унӑн кивӗ янравне кӑтартаҫҫӗ: ҫӑваҫ "язычник" — авалхи тӗрӗк чӗлхинчи йагъычи «жертвоприноситель», йагъ- «приносить жертву». Ку сӑмаха авалхи тӗрӗк чӗлхинчи йогъчи («участник поминального обряда, плакальщик», йогь «поминальный обряд») сӑмахпа пӑтраштарма кирлӗ мар, унтан чӑваш чӗлхинчи ҫӑва «могила» сӑмах пырать.
Ылтӑн Урта тапхӑрӗнче Вӑтам Атӑл тӑрӑхне этнос тата чӗлхе тӗлӗшӗнчен ула-чӑла халӑх килсе тулнӑ (монголсем, тӗрӗк-кыпчаксем, тӗрӗк-огузсем, иран чӗлхиллӗ перссем тата таджиксем, армянсем, славянсем, финн-угорсем .
Кӑҫал «Чӑваш пики» конкурсра пулма курма тӳр килчӗ. Тӳрех палӑртса хӑварам: пӗтӗмӗшле илсен килӗшрӗ вӑл мана. Филармони алӑкне уҫса кӗрсенех чӑвашлӑх сасси илтӗнчӗ унта. Каҫал тӑрӑхӗнчен килнӗ фольклор ушкӑнӗ юрӑ-ташӑпа савӑнтарчӗ.
Кӑҫал ӑмӑртура республика тулашӗнчен килнӗ пикесем те тупӑшрӗҫ. Чӗмпӗр облаҫӗнчи тата Тутарстанри хӗрсем унта хутшӑнма хапӑл тунине ырламалла ҫеҫ. Чӑваш пикин титулне ҫӗнсе илессишӗн пӗтӗмпе 18 пике кӗрешрӗ. Малтанах хӗрсем хӑйсемпе паллаштарчӗҫ.
Виталий Станьял. Из карманного дневника
18 декабря 2015 года в Национальной библиотеке Чувашской Республики состоялся круглый стол по обсуждению проекта «Концепция учебно-методического комплекса по истории Чувашии». Рабочий вариант Концепции по заказу Минобразования разработан Чувашским государственным институтом гуманитарных наук (ЧГИГН) и вынесен на обсуждение в связи с поступлением на имя Министра письма историка Сергея Щербакова. В обсуждении документа принял участие заместитель министра образования и молодежной политики Сергей Кудряшов.
Тӗп хуламӑрти Трактор тӑвакансен керменӗнче Ҫӗнӗ ҫула халалланӑ чаплӑ уяв концерчӗ курма тӱр килчӗ. Чӑн та, халӑха савӑнтарас, кӑмӑлне юрас тесе тӑрӑшни куҫкӗретех. Республикӑра ҫеҫ мар, Раҫҫейре те, тӗнче шайӗнче те чӑваш халӑхӗн ятне ҫӱле ҫӗклекен, тӑван халӑхӑн юрри-кӗввине, ташшине ытти халӑхсем хушшинче анлӑ саракан Христофоровсем (ашшӗпе ывӑлӗ Иванпа Иван тата вӗсен ҫывӑх тӑванӗ Вячеслав), Виталий Адюков пултарулӑхне куракансем савӑнса, тӑвӑллӑн алӑ ҫупса кӗтсе илчӗҫ. Стас Владимиров хӑйӗн илӗртӱллӗ сассипе чӗресене хускатса хумхантарчӗ.
Конмиизм — айван, халӑхла, шовинистла ниме тӑман суя пулнине пӗлсех тӑратӑп пулин те, форумра вирлӗн «этнокоммерсант» эпитета тивӗҫлӗ ҫынсем пире тем те пӗр сутса ҫӳрени чӑваш ачисемшӗн сиен кӳме пултарать тетӗп. Хам та Юхма юмахӗсене вуласа ӳснӗ, пӗтӗм тӗнче чӑваш тавра ҫаврӑнать тенисене тимленӗ.
Ҫак вӑрӑ-хурахла шухӑшлава таврана яри уҫӑ куҫпа пӑхни сирсе ярать. Акӑ ӑслӑлӑх тӑшманӗ Конми задани пачӗ: Кӳкӗрт тӗрлӗ чӗлхепе каласан мӗнле пулать.
Удмурт Республикин ҫурҫӗр енче, Чепца шывӗн тӑрӑхӗнче, Глазов хули таврашнелле хӑйсене бесерман текен ҫынсем пурӑнаҫҫӗ. Вӗсем удмурт чӗлхипе калаҫаҫҫӗ.
Ҫак ҫынсене виҫҫӗр-тватҫӗр ҫул каялла документсенче чылай чухне "чӑваш" тесе те асӑнаҫҫӗ. Ҫакӑ пачах та ӑнсӑртран мар.
Мӗншӗн тесен бесермансем чӗлхипе ҫеҫ удмуртсем, ытти енсемпе вӗсем чӑвашсене ҫав тери ҫывӑх.
Бесермансем — чӑвашсем пекех, Атӑлҫи Пӑлхар еткерҫисем.
Анчах та мӗншӗн-ха "чӑваш" ят мар, "бесерман" ят ҫиеле тухнӑ кунта?
Пурнӑҫра мӗн пулса иртнине маларах хаҫат тӑрӑх пӗлсе тӑраттӑмӑр. Унчченхи статьясенчен пӗринче эпӗ Шупашкар районӗнче тӑрӑшнӑ чух ӗҫ кунне хаҫатран пуҫланине каланӑччӗ-ха.
Ҫапла, республика е ҫӗршыв шайӗнче тухса тӑракан пичет кӑларӑмӗсене ӗҫтешсемпе черет тӑрса тенӗ пек шӗкӗлчеттӗмӗр. Хаҫат вулама ӳркенекен журналиста редактор ӑнланмастчӗ. Кайран хаҫат та ҫӗнӗ йышши технологисем ҫине куҫрӗ, тӗнче тетелне тухма тытӑнтӑмӑр. Ун чухне редактор информаци агентствисем хыпарланине, влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче мӗн ҫырнине шӗкӗлчеме хытарса тенӗ пекех калатчӗ.
Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр. Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).
Эпир халӗ тӳпере вӗҫсе ҫӳрекен чӗрӗ чунсене кайӑк, тетпӗр; тепӗр чухне, вӗсем йышлине палӑртса, вӗсене пӗрлештерсе, кайӑк-кӗшӗк тесе те калатпӑр. Ҫӗр ҫинче чупса ҫӳрекен, чӗрӗ какайпа тӑранса пурӑнакансене тискер кайӑк, тетпӗр.
Ҫав хушӑрах пӗр-пӗр кайӑка (кайӑк-кӗшӗке) хӑратас, хуса ярас тенӗ чухне «Кӑш!
Специальным Указом Главы Чувашской Республики от 19 октября и в канун Дня Российской Конституции распоряжением от 11 декабря 2015 года объявлен состав Совета старейшин при высшей власти Чувашской Республики. В связи с этим журналистка Анна Давыдова обратилась к председателю Центрального Совета чувашских старейшин В.П.Станьялу.
— Уважаемый Виталий Петрович! Вас, конечно, и членов вашего Центрального Совета старейшин это новшество касается напрямую.
+17.3 °C
