Астрономие каллех шкулта вӗрентме хатӗрленеҫҫӗ.
Тепӗр вӗренӳ ҫулӗнчен пуҫланать тесе шантараҫҫӗ.
Эппин, чӑваш ачисене астрономие чӑвашлах вӗрентме пуҫласчӗ.
Ман шутпа, ҫапла тумашкӑн халӗ ҫав тери меллӗ самант. Темӗнле "реформӑсем" туса ирттермесӗрех, тӳрех "нульрен" пуҫласа, чи кӑсӑклӑ предметсенчен пӗрне чӑвашла ӑша илсе ӳсмешкӗн май пур пек пулса тухать. Тавайӑр-ха ҫак тӑрӑмпа усӑ курса юлар.
More...
"Не кыпчакская ли деревня Ахпюрт?" — так называется статья Нелли Пальмовой
Никакого желания ввязываться в дискуссию насчёт происхождения ойконима "Ахпӳрт" ("Ахпердино") у меня нет.
Только вот совершенно ясно, что возник он не на территории нынешнего Батыревского района.
Просто средневековые переселенцы привезли его с собой из старой родины (ныне — Канашский район). А как там он образовался или как его туда тоже откуда-то завезли мигрирующие люди — об этом пока ничего не известно.
Изображение — из фотоархива: Юбилейный вечер деревни Старое Ахпердино 23 ноября 2015 г.
Разные взгляды на происхождение ойконима «Ахпердино» скрестились на расширенном заседании президиума Чувашской народной академии наук и искусств в Тойсинской средней школе Батыревского района Чувашии.
Видные краеведы, действительные члены народной академии Александр Салмин и его дочь Алевтина Павлова, презентуя гостям новую книгу «Их имена прославили деревню (Ахпӳрт)», подробно рассказали про древнюю историю своего степного Прибулья.
Александр Николаевич, грамотный краевед, разобрав все версии о наименовании населенного пункта и отвергая ногайскую, кыпчакскую или ирано-персидскую, предполагает, что Ахпюрт — имя человека, который в Х-ХIII веках («а может быть и раньше») основал деревню.
В. Алексин "Орфографи суда ҫитерчӗ" статья ҫырса кӑларнӑ май, кунашкал пӑтӑрмахсенче ҫын факторӗ мӗнле вырӑн йышӑнни пирки шута каймалла пуль терӗм.
Ну, эпӗ кунта чӑн малтанах "ахаль" ҫынсене мар илетӗп. Тӗрлӗ йышӑнусем тӑвас ӗҫе хутшӑнакансем тӗлӗшпе калатӑп. Чи пӗлтерӗшлӗ йышӑнусене чӑннипе мунчара е кӗрекере ларнӑ чухне хута янисем пирки калаҫаҫҫӗ халӑхра. Леш Илле Тӑхтин "Колчак" ятлӑ памфлетла поэминчи пек ӗнтӗ.
Мӗншӗн-ха ҫынсем вӑл е урӑх позици йышӑнаҫҫӗ?
Чӑваш орфографине йӗркене кӗртме тунӑ айкомисси (подкомиссия) хӑйӗн ӗҫне хӑюллӑн пуҫланӑччӗ: тӗрӗсҫыраслӑха «тӳнтерсе» янӑ правилӑсене тимлӗн пӑхса тухса унти «идиотизмсене» пӗтерме, ку яваплӑ ӗҫре саплӑк лартса кӑна аппаланни ҫителӗксӗр пулнине палӑртнӑччӗ. Татӑклӑн илтӗнчӗ ҫак сӑмах, тинех улшӑну пуласса шантарчӗ. Анчах айкомисси хӑйӗн ӗҫне пӑшик! сасӑ кӑлармасӑрах вӗҫлерӗ пулмалла.
Халӑха тарӑхтарса ҫитернӗ ҫак правилӑсене мӗнле кӑна вӑрҫмарӗҫ пуль: вӗсене тӑвакан «партизан отрядне» ӗмӗрлӗхе намӑс хапхи ҫине ҫырса хума сӗнекенсем те пулчӗҫ.
Вырсарникун, авӑнӑн 18-мӗшӗнче, республикӑра, Раҫҫейӗн ытти тӑрӑхӗсенче пекех, черетлӗ суйлав иртрӗ. Тӗнче тетелӗнче пӗр хыпар сарӑлчӗ — чӑвашла бюллетень ыйтнӑшӑн суйлава килнӗ ҫынна «провокатор» тесе айӑпланӑ. Чи малтанах кун пирки «Идель. Реалии» сайт пӗлтерчӗ, кайран вӗсем ҫине таянса хамӑр та хыпарларӑмӑр. Ӗҫ-пуҫ чӑннипе мӗнле иртнине пӗлес тесе эпир Илле Ивановпа ҫыхӑнтӑмӑр.
— Ырӑ кун, Илья Арсентьевич!
Ҫак кунсенче манӑн Шупашкарти Кӑнтӑр-Хӗвеланӑҫ микрорайонӗнчи пурӑнакан хваттер ҫумӗнчи тамбурӗнче малярсен бригада — хастар та ырӑ кӑмӑллӑ чӑваш хӗрарӑмсем юсавлӑ ӗҫӗсем турӗҫ. Маччана шуратрӗҫ, стенасене сӑрларӗҫ. Питӗ лайӑх та виҫеллӗ ӗҫлерӗҫ.
6 сул каялла кӳршӗсен хваттерти квартирантсем пӗр Интернет компание проводкӑна тума чӗнчӗҫ. Лешсем вара тӗрӗс мар электрокабель ҫине хӑйӗн прибор лартрӗҫ. Ҫакӑншӑн кайран пушар тухрӗ. Пожарниксем, тав Турра, сӳнтерчӗҫ. Пушар хыҫҫӑн маччапа стенасем хуралчӗҫ.
Мӑсӑльмансен Хӑрпан пайрамӗ ҫитнӗ май, чӑваш чӗлхинче упраннӑ арап сӑмахӗсене тӗпӗр хут аса илессӗм килчӗ. Нумайӑшӗ тӗнпе йӑла пулӑмӗсене, хӑшӗ пӗри хаклава, палла ят параҫҫӗ.
Хӑрпан – قربان
Телей – طالع
Хавас – هوس
Лайӑх – لايق
Айӑп – عيب
Ӑслай – اصول
Эрех – عرقى
Мухмӑр – مخمور
Этем – آدم
Хапӑл – قبول
Хатӗр – حاضر
Хӑват – قوّة
Пайта – فائدة
Шар – شرّ
Словарьсенче ку сӑмахсене ҫырса кӑтартнӑ-ха.
Владимир Болгарский Патӑрьел пирки статья ҫырса кӑларчӗ.
Патӑрьел вырӑсланӑвӗ — никамшӑн та вӑрттӑнлӑх мар. Ӗнер-паянхи ыйту мар ку. Тахҫанах пуҫланнӑ процесс. Чӑннипе ку иртнӗ ҫирӗммӗш ӗмӗрӗн 60-мӗш ҫулӗсенче пуҫланнӑ. Никита Сергеевич Хрущёв тивлечӗпе.
Анчах та, слапух Турра, Патӑрьел тӗппипех вырӑсланнӑ теме иртерех-ха.
Владимир Болгарский статйинче, тӗпрен илсен, ЗАГСпа ҫыхӑннӑ пӑтӑрмаха уҫса панӑ. Мӑшӑрланакансене чӑвашла саламламаҫҫӗ иккен унта ӗҫлекенсем. Интернетра Патӑрьел ЗАГСӗн сайчӗ пур.
Ҫывӑх вӑхӑтра пире суйлав кӗтет. Халӑх хӑйӗн интересӗсене хӳтӗлеме пултаракан депутатсемпе партисене суйласа илмелле. Саккунпа килӗшӳллӗн кондидатсем хӑйсен рекламине хаҫат-журналсенче те вырнаҫтараҫҫӗ. Ҫав шутра — «Хыпар» хаҫатра та. Алла лекнӗ хаҫатсене пӑхнӑ май чӑвашлисенче хӑйсен рекламисене мӗнле чӗлхепе вырнаҫтарнине сӑнас терӗм.
Паллах, ытларах пайӗпе — вырӑсла. Кунта ӗнтӗ ытларах халӑха ярса илес, информацие нумайрах ҫын патне илсе ҫитерес тӗллев ларать пулас.
+0.3 °C
