Малалла утар!

Утса тухрӗҫ...

■ 23.06.2011 22:11 | 4713 views

Пӗлтӗр Республика кунне палӑртакан уявсене кайса курманччӗ. Ҫапла май кӑҫал та пулин хальхи вӑхӑтра вӑл менле иртнипе пуллашас килчӗ. Шел те, курни пӗрре те кӑмӑла каймарӗ.
«Раҫҫей ҫалкуҫӗсем» фестивале хутшӑнакансен театризациленӗ утӑвне ман шутпа (тӗрӗссине пӗлместӗп те...) ытти ҫӗршывсенче иртекен карнавал евӗр йӗркелесшӗн пулнӑ. Чи малтанах вӑл республика шайӗнче иртнӗ, кайран ун шайне хӑпарта-хӑпарта Раҫҫей тулашнех тухса кайнӑ — утӑва хутшӑнакансем хушшинче италянсем те, сербсем те, белоруссем те пулнӑ, хутшӑнаҫҫӗ те. Анчах уяв кӑкӗ ӑҫта пулнине манса кайни питӗ япӑх.

More...

[Comments (1)]

Ҫемен Элкер: «Тӑван халӑха хисеплемелле, тӑван чӗлхене лайӑх пӗлмелле»

■ 07.06.2011 22:30 | 5992 views

Халь Ҫемен Элкерӗн асаилӗвӗсене кӗртетӗп. Ак ҫакӑн пек ҫырни тӗл пулчӗ:

Пуринчен ытла чӑваш литературине юратмалла. Тӑван халӑха хисеплемелле, тӑван чӗлхене лайӑх пӗлмелле. Хамӑр тӑван чӗлхене хамӑр та юратмасан — ӑна кам юратӗ тата? Хамӑр тӑван халӑха хамӑр та хисеплемесен — ӑна кам хисеплӗ-ха апла?

Ҫемен Элкер. «Ҫамрӑксене хам ҫинчен» [1962]

«...каламасан та паллӑ» тенӗшӗн мар, Ҫемен Элкер сӑмахӗсем пулнӑран вырнаҫтарас терӗм. :)

[Comments]

Туптанӑ эрешсем пирки

■ 03.06.2011 20:14 | 5595 views

Хулара туптаса тунӑ картасем нумай курӑна пуҫларӗҫ — чӑн та илемлӗ курӑнаҫҫӗ ӗнтӗ. Шел те, хитрелӗх хыҫҫӑн кайса пӗр япала пирки вӗсем манса каяҫҫӗ — оригиналлӑх вӗсенче ҫук. Кукӑртса, ҫавӑрса туптаҫҫӗ те — ӗҫӗ пӗтнӗ теҫҫӗ. Анчах та унашкал эрешсем хуть Шупашкарта, хуть Мускавра, хуть Кейӳ хулинче — пур вырӑнта та пӗрешкел.
Чӑваш ерешӗсене усӑ курса тунӑ тимӗр картасем те пур — вӗсем чӑнах та ют хуласенчен килнисемшӗн кӑсӑклӑ (ара, вӗсем патӗнче унашкалли ҫук-ҫке). Ӳкереҫҫӗ, кӑсӑкланаҫҫӗ.
Шупашкара чӑнах та туристсене ытларах йыхӑрас килет пулсан — пирӗн тӑрӑхра ытти хуласенче тӗл пулманни мӗн те пулин пулмалла.

More...

[Comments (3)]

Эктор Алос тата Фонт. Чувашский язык, эсперанто и языковые ресурсы в Интернете (pdf)

■ 28.05.2011 17:15 | 6272 views

http://docme.ru/bC6

В этой статье представлены некоторые результаты в области лексикографии и компьютерной лингвистики на языке эсперанто и их сравнение с тем, что сегодня есть на чувашском языке. Рассматривается положение с лексикографическими ресурсами в Интернете на эсперанто: толковые словари, энциклопедии, двуязычные словари, терминологические словари, лингвистические корпуса и автоматические переводчики. Особенно внимание уделяется Википедии как парадигматическому примеру коллективного создания ресурсов.

More...

[Comments]

Туссем, юлташсем — кӗвӗҫер мар!

■ 26.05.2011 11:11 | 5278 views

Юлташсем, туссем! Мӗн эсир ним ҫукран кӗвӗҫмелли, вӑрҫмалли шыратӑр? Мана яланах пӗр япала тӗлӗнтерет — енчен те кам та пулин кӳрентерчӗ пулсан пуҫлаҫҫӗ вара ыттисене те ҫав ҫынна хирӗҫ тӑратма. Апла майпа вӗсем хӑйсене вӑйлӑрах туяҫҫӗ-ши (ак кусем те ман майла пулччӑр — лешӗ вӗсене кӳрентернӗ-и, кӳрентермен-и — пӗлтерӗшлӗ мар)? Ӑнланма пултараймастӑп. Ҫавнашкал хӑтланӑшра хӑйсен йӑнӑшла ӗҫленине те ӑнланмаҫҫӗ.
Акӑ тӗслӗх — шкулта вӗреннӗ чухне пирӗн учительсен темиҫе ушкӑн пурччӗ. Пӗр-пӗринпе хирӗҫекен ушкӑнсем. Тем пайламан ӗнтӗ хӑйсем хушшинче ун чухне, вӑл пӗлтерӗшлӗ мар халь.

More...

[Comments (3)]

Эктор Алос и Фонт. Индивидуальное и социальное двуязычие (pdf)

■ 23.05.2011 14:38 | 5123 views

http://docme.ru/Ux6

Резюме:
Индивидуальное двуязычие, или свободно владение разных языков на высоком уровне, - большое богатство не только для самого человека, но и для общества. Это поняли уже в разных странах мира, и создаются программы сохранения своего языкового разнообразия, не только по гуманитарным причинам, но и по экономическим. К сожалению, Чувашия ещё не оценила свой языковой капитал и допускает исчезновение самой ценной, в силу своей уникальности, части её языкового богатства.

[Comments]

Шупашкарпа Ҫӗрпӳ районӗсенче

■ 16.05.2011 21:03 | 4949 views

Ӗнерпе паян ялсем ӳкерсе ҫӳрерӗм. Хальхинче ман ҫул Лапсар — Ҫӗньял — Тренкасси — Шорчекасси — Пӗчӗк Кӗҫтемӗр — Ҫӗрпӳ — Тапанар — Уйри Пушарпуҫ — Шӑнкас — Лапсар мартшрутпа выртрӗ. Ӗнер Ҫӗрпӗве ҫитрӗм, паян — Ҫӗрпӳрен Шупашкара (кӗрсе тухмалли сӑлтав пурччӗ) тата киле, Лапсара. Ку вӑрӑм ҫулҫӳреве ирттерме пулашнӑшӑн Владимир Андреева тав сӑмахӗ калас килет (велосипедпа тӳрех пӗр кунта Ҫӗрпӗве ҫитсе каялла таврӑнма йывӑр пулать тесе хам ҫула икӗ куна пайларӑм).
Мӗн ӳкернине каярах лартӑп. Халь вара ҫул ҫинче курни-илтни пирки каласа парасшӑн.

More...

[Comments (1)]

Шурчановпа Аксаков сӑмахӗсене хакланӑ май

■ 06.05.2011 20:51 | 4733 views

Тӗнче тетелӗнче Михаил Михайловский каланӑ сӑмахсем пирки хӗрӳ калаҫусем пуҫланнӑ тет. Каланӑ пуль. Анчах та хӑш-пӗр политиксем кун пирки шухӑшӗсене пӗлтернӗ чухне хӑйсем ҫав шутра чӗлхе сакунне пӑснине пӗрре те ӑнланмаҫҫӗ, туймаҫҫӗ те.
Шурчанов сӑмахнех илес. Чӑвашлине синхронно вырӑсла куҫарса пымалла тет, анчах та вырӑслине ҫавӑн пекех чӑвашла куҫарса пырасси пирки пӗрре те каласшӑн мар. Чӑвашла куҫарманни — уншӑн нормально, икӗ чӗлхесен хушшинчи танмарлӑха кӑтартмасть имӗш. Малалла.

More...

[Comments (1)]

Эктор Алос и Фонт. Чӑваш чӗлхин социаллӑ нормализацийӗ хӑш мелпе пулать? (pdf)

■ 22.04.2011 08:08 | 5270 views

http://docme.ru/k76

Резюме:
Чӑвашла калаҫакансен шучӗ пӗрмаях чакса пырать. Тӑван чӗлхе ӑруран ӑрӑва куҫса пыма пӑрахнн те (уйрӑмах хуласенче, анчах халӗ унта ҫеҫ мар) Раҫҫей Федеранийӗн ытти регнонӗсемпе танлаштарсан кунта самай пысӑк шайра. Ҫав статьяра Чӑваш Республнкинчи чӑваш чӗлхин социаллӑ нормализацийӗ пирки Хауген моделӗпе киллӗшӳллӗн сӑмах пырать. Патшалӑх органӗсен чӗлхе социаллӑ аталанӑвне пырса тивекен ӗҫӗсене уйрӑм тимлӗх уйӑрнӑ. Ҫав ӗҫсем чӑваш чӗлхнне шкулта вӗрентессипе чикӗленсе тӑрать.

More...

[Comments (2)]

«Тулӑх хӗлхемӗ». Павлова Фаина

■ 20.04.2011 13:58 | 4943 views

[Comments]

«Тулӑх хӗлхемӗ». Матвеева Изабелла + Шатунова Вероника. Мӑн Сӗнтӗр

■ 20.04.2011 13:54 | 6612 views

[Comments]

«Тулӑх хӗлхемӗ». Александрова Галина. Ҫӗмӗрле

■ 20.04.2011 13:32 | 4773 views

[Comments]

«Тулӑх хӗлхемӗ». Мешкова Мария. Ишлей шкулӗ

■ 16.04.2011 18:48 | 4996 views

[Comments]

«Туслӑх хӗлхемӗ». Крюшникова Вера. Ҫӗрпӳ хули

■ 16.04.2011 16:49 | 4983 views

[Comments]

«Туслӑх хӗлхемӗ». Иванова Вера. Калинин шкулӗ

■ 16.04.2011 16:27 | 4720 views

[Comments]

«Туслӑх хӗлхемӗ». Афанасьева Елена. Шупашкарти 17 шкул

■ 16.04.2011 16:13 | 5092 views

[Comments]

«Туслӑх хӗлхемӗ». Иванова Марина. Ҫӗнӗ Шупашкарти 6-мӗш шкул

■ 16.04.2011 15:57 | 4646 views

[Comments]

Уникодлӑ шрифтсем

■ 11.04.2011 23:01 | 4300 views

Халь тепӗр хут Windows 7 ОС-ра усӑ куракан шрифтсене тишкертӗм. Уникодри кирил саспаллийӗсене вӗсенче усӑ курма пулӗ-ши? тесе...

Чӑн та, кунти шрифтсен ӳсӗмӗ пур. Маларах WinXP-ра пӗрре-иккӗ кӑна пулнӑ пулсан, халь весен шуче самай ӳснӗ: Arial, Calibri, Cambria, DejaVu (питӗ кутӑн шрифт), Meiryo, Microsoft Sans Serif, MS Gothic, MS Mincho, Palatino Linotype (ӑна юсанӑ, «ӗ» саспаллие хушнӑ), Segoe, Tahoma, Times New Roman. Ҫав вӑхӑтрах Georgia тата Verdana шрифтсенче кирилл пайенчи чӑваш саспаллийӗсене ӳкермен :(.

Тӗплӗнрех кунта — http://docme.ru/ZO5

[Comments]

М.Р. Федотов: «...оставить имя «чуваш» для чувашей...»

■ 06.04.2011 21:57 | 49473 views

«Одно желание — оставить след на чувашской земле. Одного только хочу — прожить побольше, оставить имя «чуваш» для чувашей»
Из письма М.Р. Федотова от 7 июня 1971 года.

[Comments (53)]

Николай Егорович Лукианов каланӑ доклад (ЧАП уявӗнче)

■ 22.03.2011 19:40 | 6564 views

Ытарсапӗтермеллемарскерӗмӗрӗмрсем.

Чи малтанах сире пурне те Чӑваш аталану партине йӗркелесе яни ҫирӗм ҫул тултарнипе саламлама ирӗк парсамӑр.
Вӑл событи пулса иртнӗренпе пуҫ йӗри тавра шутламалӑх, ӑна анализламалӑх, ҫак вӑхӑтчен пуҫтарӑннӑ опытпа усӑ курса паянхи чӑваш наци аталанӑвӗнче туса ирттермелли ӗҫсене палӑртмалӑх вӑхӑт ҫителӗклех иртрӗ темелле пуль.
Хам тӗп сӑмаххӑма пуҫличчен чи малтанах эп ҫак событипе ҫыхӑннӑ икӗ япалана акцентласах палӑртса хӑварасшӑн.
Пӗрремӗшӗ. Ҫав кун таранччен чӑваш халӑх историйӗнче халӑх, наци интересӗсене хӳтӗлеме хӑйне хӑй политика партийӗ тесе ят парса йӗркеленнӗ организаци пулман пулнӑ.

More...

[Comments (10)]