Sign in | Sign Up | Signing in will enable you to post comments and send messages to the users.
 +4.3 °C
Парадоксы нужны, чтобы привлечь внимание к идеям.(Крейтон)
 

Ad

Аçтахар Плотников: Кунпа кӑнтӑр

Аçтахар Плотников26.09.2015 13:273352 views

Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр. Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).

 

«Кӑнтӑр ҫитрӗ», — тетпӗр эпир хӗвел тӳпе маччине хӑпарса ҫитнине курса. Мӗне пӗлтерет-ха ҫав «кӑнтӑр» тени?.. Лайӑхрах шухӑшласа пӑхатӑн та ку сӑмах икӗ пайран иккенне куратӑн: кӑн тата тӑр (тӑрать), кӑн тӑрать. Кӑн (кун) ӗлӗк-авал хӗвеле пӗлтернӗ. Эппин, кӑнтӑр — хӗвел ҫӳлте тӑнине пӗлтӗрнипе ҫыхӑннӑ: хӗвел тӑрать. Кӑнтӑр енӗ — хӗвел тӑнӑ енӗ. Кӑнтӑрла ҫитрӗ — хӗвел тӳпере тӑнӑ вӑхӑт ҫитрӗ.

Кун сӑмах та хӗвелпех ҫыхӑннӑ. Кун пуҫланчӗ — хӗвел тӳпене тухма тытӑнни иккен.

Хӗвел сӑмах халӗ те хӑшпӗр тӗрӗк чӗлхисенче авалхиллех каланать — кун, кюн, кӑн, кӳн. Акӑ, якут чӗлхине илсе пӑхар. «Кюн» (кӳн) тесе илтӗнет вӑл якутла. Ҫакӑн пирки калмӑк халӑх поэчӗ Давид Кугультиновӑн сӑвви те пур.

Вчера, открыв подаренный мне том

Данилова — якутского поэта,

Я взволновался: я узнал о том,

Что «Солнце» — наш исток добра и света, —

Как мне поведал мой якутский друг, —

Зовется — «Кюн»...

Эппин, чӑнах та хӗвеле эпир, чӑвашсем, кун, кӑн е кун тесе каланӑ иккен. Кун килчӗ — хӗвел тухрӗ. Кӑнтар ҫитрӗ — хӗвел тӳпене хӑпарса ҫитрӗ.

 
Editorial note: The publication of articles does not mean that the editorial board shares the opinion of its authors.

Comments

Your Name:
Your Comment:
B T U T Headline1 Headline2 Headline3 # X2 X2 Image http://
WWW:
ĂăĔĕÇçŸÿ
Symbols used: 0 symb. Maximum symbols: 1200 symb.
CLICK HERE to choose from a number of free Chuvash keyboard layout software.
 

Supported HTML Tags:

<i>...</i> <b>...</b> <u>...</u> <s>...</s> <a>...</a> <img> <h1>...</h1> <h2>...</h2> <h3>...</h3> <pre>...</pre> <sub>...</sub> <sup>...</sup> <ul> <ol> <li>

Orphus

In Other Languages

Banners

Counters